Chú Giải Kinh Pháp Cú Quyển II

Phẩm Ngàn: Tích Bà La Môn Cậu Của Trưởng Lão Xá Lợi Phất

“Māse māse sahassena,
Yo yajetha sataṃ samaṃ;
Ekañca bhāvitattānaṃ,
Muhuttamapi pūjaye;
Sā yeva pūjanā seyyo
Yañce vassasataṃ hutaṃ”.

“Tháng tháng bỏ ngàn vàng,
Tế tự cả trăm năm,
Chẳng bằng trong giây lát,
Cúng dường bậc tự tu,
Cúng dường vậy tốt hơn,
Hơn trăm năm tế tự”.

Kệ Pháp Cú nầy, Đức Bổn Sư đã thuyết, khi Ngài ngự tại Veḷuvana (Trúc Lâm), đề cập đến thầy Bà la môn là cậu của Trưởng lão Sāriputta (Xá Lợi Phất).
Tương truyền: Trưởng lão đến thăm người cậu và hỏi:

– Nầy thầy Bà la môn, thầy có làm chút ít điều thiện chi không?

– Bạch Ngài, tôi có làm.

– Thầy làm điều gì?

– Tháng nào tôi cũng xuất ra hằng ngàn đồng vàng để làm phước, bố thí.

– Thầy bố thí cho ai?

– Bạch Ngài, cho nhóm Nigaṇṭha (Ni Kiền Tử).

– Mục đích cứu cánh của họ là gì?

– Bạch Ngài, cõi Phạm thiên.

– Đạo này đưa người lên cõi Phạm thiên phải chăng?

– Dạ phải, bạch Ngài.

– Ai nói vậy?

– Dạ, bạch Ngài, các thầy A Xà Lê thuyết cho tôi nghe như vậy.

– Thầy không hề biết đường lên cõi Phạm thiên, cả mấy thầy A Xà Lê cũng vậy.

Chỉ có mình Đức Bổn Sư biết mà thôi. Lại đây, thầy Bà la môn, ta sẽ đưa thầy đi nghe pháp thuyết về con đường lên Phạm thiên giới. Nói rồi Trưởng lão dắt người cậu đến trước Đức Bổn Sư rồi tường trình hết mọi sự và thỉnh cầu Ngài:

– Bạch Ngài, thầy Bà la môn này đã nói như thế, như thế, xin Ngài từ bi hoan hỷ thuyết pháp về con đường lên Phạm thiên giới cho thầy ấy được nghe.

Đức Bổn Sư hỏi lại: “Nầy thầy Bà la môn, thầy có nói như thế không?”.

– Dạ thưa có, Ngài Cồ Đàm ạ.

Nghe vậy, Đức Thế Tôn dạy rằng:

– Nầy thầy Bà la môn, việc thầy đã làm phước bố thí như vậy, dầu thầy có làm liên tục cả trăm năm cũng không bằng trong giây phút thầy có tâm trong sạch nhìn ngắm một vị Thinh Văn của Ta hoặc thầy để bát cúng dường một vá cơm canh đến vị ấy thì sẽ được phước báu còn lớn hơn nhiều. Nói rồi Đức Bổn Sư thuyết pháp và kết luận bằng bài kệ này:

“Māse māse sahassena,
Yo yajetha sataṃ samaṃ,
Ekañca bhāvitattānaṃ,
Muhuttamapi pūjaye”.
Sā yeva pūjanā seyyo
Yañce vassasataṃ hutaṃ”.

CHÚ GIẢI:
Sahassena: bỏ ra ngàn vàng.“Mỗi tháng bỏ ra ngàn vàng, Sắm sanh tế tự đến hàng trăm năm. Không bằng giây phút ân cần, Cúng dường đến bậc chánh chân tu hành. Cúng dường đúng cách, phước lành, Còn hơn tế vật hi sanh mãn đời”.

Yo yajetha sataṃ samaṃ: người mà hàng tháng xuất ra hàng ngàn đồng để bố thí cho quần chúng ở thời gian suốt cả trăm năm.

Ekañca bhāvitattānaṃ: người nào chỉ một lúc cúng dường đến bậc chân tu đã tiến hóa, thấp nhất là bậc Tu Đà Hườn và cao nhất là bậc Lậu tận đến đứng trước cửa nhà, một vá cơm canh, hoặc vật thực để nuôi mạng sống, hoặc một lá y choàng nhỏ thì còn tốt hơn người khác lo việc tế tự quỷ thần cả trăm năm. Sự cúng dường như vậy thì cao cả, quý báu nhất. Cuối thời Pháp, thầy Bà la môn đắc Tu Đà Hườn quả. Những người khác cũng đắc Thánh quả, nhất là Tu Đà Hườn.

Dịch Giả Cẩn Đề
Pháp chủ cầu mong độ cậu mình,
Thoát vòng tà kiến với vô minh,
Dẫn ông đến Phật, nhờ Phật thuyết,
Chánh pháp cho ông khởi đức tin.
Phật dạy: Dầu ông cúng lửa thần,
Trăm năm lo lắng thật chuyên cần,
Không bằng một phút giây sùng kính,
Các bậc Thinh Văn tu chánh chân!
DỨT TÍCH BÀ LA MÔN CẬU CỦA TRƯỠNG LÃO XÁ LỢI PHẤT