I. Thông tin từ Đại Phật Sử tập 6 B

KŒL¢, The Female Disciple of Kararaghara
(a) Her Past Aspiration
The future KÈlÊ was reborn into the family of a Rich Man in the city of HaÑsÈvathÊ,
during the time of Buddha Padumuttara. While listening to a sermon by the Buddha, she
saw a female lay disciple being named by Him as the foremost in devotion to the Buddhas,
even before meeting the Buddha. She strongly aspired to be such a person in her future
existence. After making great offerings to the Buddha, she made her aspiration in front of
Him. The Buddha predicted that her aspiration would be fulfilled in her future life.
Chapter 45
(b) Her Last Existence as KÈlÊ, Daughter of A Householder
The future KÈlÊ, after being reborn in either the deva realm or human realm for a
hundred thousand world-cycles, was reborn as a daughter of a householder in RÈjagaha,
during the time of Buddha Gotama. She was named KÈlÊ by her parents.
When she came of marriageable age, she was given in marriage to a son of a householder
of Kuraraghara, which was a market town in Avanti Province (Southern India) and had to
go and live with her parent-in-law in that town. After a time, she became pregnant from
her wedlock.
When her pregnancy advanced, KÈlÊ considered it unwise to have the child born at a
place away from her own parents’ home, and thus she went back to RÈjagaha. Then, on one
night (the full moon of ŒsÈÄhÈ (July), 103 Great Era, the day the Dhammacakka Sutta was
taught), at midnight, she happened to overhear the devas, SÈtÈgira and Hemavata,
discussing the salutary effects of the Triple Gems above her mansion, in mid-air. She was
instilled with devotion for the Buddha so much so that even without having met Him, she
was established in the Fruition of Stream-Entry. (For details, refer to Chapter 10.)
KÈlÊ was the first among the females who attained sotÈpatti-magga and became an ariya
disciple so that she was the eldest among the Buddha’s female disciples. That very night,
she gave birth to a child (the future Venerable Sona KutikaÓÓa) and after staying at her
parents’ house for as long as she liked, she returned to Kuraraghara.
(c) KÈlÊ The Foremost Female Lay Disciple
On one occasion, when the Buddha sat in glory at the congregation of bhikkhus, in the
Jetavana monastery and naming distinguished female lay disciples, He declared:
‚Bhikkhus, among My female lay disciples who are devoted to Me, even
without having met Me, KÈlÊ of Kuraraghara is the foremost.

KŒL ¢, Nữ đệ tử của Kararaghara
(a) Khát vọng trong quá khứ của cô ấy
KÈlÊ tương lai tái sinh vào gia đình một Người giàu ở thành phố HaÑsÈvathÊ,
trong thời Đức Phật Padumuttara. Trong khi nghe Đức Phật thuyết pháp, cô
thấy một nữ đệ tử cư sĩ được Ngài đặt tên là bậc nhất trong lòng sùng kính chư Phật,
ngay cả trước khi gặp Đức Phật. Cô ấy rất khao khát trở thành một người như vậy trong tương lai của mình
sự tồn tại. Sau khi cúng dường lớn đức Phật, cô ấy đã phát nguyện trước mặt
Anh ta. Đức Phật tiên đoán rằng nguyện vọng của cô ấy sẽ được hoàn thành trong cuộc sống tương lai của cô ấy. Chương 45
(b) Sự tồn tại cuối cùng của cô ấy với tư cách là KÈlÊ, Con gái của một người giữ nhà
KÈlÊ trong tương lai, sau khi được tái sinh vào cõi deva hoặc cõi người cho một
trăm ngàn chu kỳ thế giới, được tái sinh làm con gái của một chủ gia đình ở RÈjagaha,
trong thời Đức Phật Gotama. Cô được bố mẹ đặt tên là KÈlÊ.
Khi đến tuổi kết hôn, cô được gả cho con trai của một gia chủ.
của Kuraraghara, vốn là một thị trấn ở tỉnh Avanti (miền Nam Ấn Độ) và phải
về sống với bố mẹ chồng ở thị trấn đó. Sau một thời gian, cô ấy có thai từ
giá thú của cô ấy.
Khi thai kỳ của cô ấy phát triển, KÈlÊ cho rằng việc để đứa trẻ được sinh ra ở một
xa nhà của cha mẹ cô ấy, và do đó cô ấy quay trở lại RÈjagaha. Sau đó, trên một
đêm (trăng tròn sÈÄhÈ (tháng 7), 103 Đại kỷ nguyên, ngày Kinh Dhammacakka được
đã dạy), vào lúc nửa đêm, cô ấy tình cờ nghe thấy các vị thần, SÈtÈgira và Hemavata,
thảo luận về tác dụng chào của Tam Bảo phía trên dinh thự của cô ấy, ở giữa không trung. Cô ấy đã
đã thấm nhuần lòng sùng kính đối với Đức Phật đến nỗi ngay cả khi chưa gặp Ngài, cô
được thành lập trong Fruition of Stream-Entry. (Để biết thêm chi tiết, hãy tham khảo Chương 10.)
KÈlÊ là người đầu tiên trong số những phụ nữ đạt được sotÈpatti-magga và trở thành ariya
đệ tử để bà là người lớn nhất trong số các nữ đệ tử của Đức Phật. Ngay đêm đó,
bà đã sinh một đứa con (Hòa thượng Sona KutikaÓÓa trong tương lai) và sau khi ở nhà bà
nhà của cha mẹ cho đến chừng nào cô ấy thích, cô ấy trở về Kuraraghara.
(c) KÈlÊ Đệ Tử Nữ Cư Sĩ Hàng Đầu
Vào một dịp nọ, khi Đức Phật ngự vinh quang trước hội chúng các Tỳ khưu, trong
Tu viện Jetavana và đặt tên cho các nữ đệ tử cư sĩ nổi bật, Ngài tuyên bố:
‚Này các Tỳ kheo, trong số các nữ đệ tử tại gia của Ta, những người hết lòng vì Ta,
mà chưa gặp Ta, KÈlÊ của Kuraraghara là quan trọng nhất.

II Chương X – Đại Phật Sử

Công nương Kāḷī chứng đắc quả thánh Dự lưu (Sotāpanna)

Câu chuyện xảy ra vào một ngày nọ khi một lễ hội lớn của tháng Āsaḷha đang được tổ chức. Lúc bấy giờ, giống như nàng tiên nữ đang vui sướng thọ hưởng xa hoa ở cõi chư thiên, trong thành phố chư thiên trong cõi Ba mươi ba (Tāvatiṁsa), một công nương tên Kāḷī đang ngụ ở thị trấn Kuraraghara gần thành phố Rājagaha, sau khi bước lên tầng trên ở lâu đài của cha mẹ nàng và mở cánh cửa sổ, đứng hóng gió như vậy để làm vơi dịu những cơn đau của thời kỳ sắp sanh nở.

(Công nương Kāḷī xuất thân từ kinh thành Rājagaha. Khi đến tuổi dậy thì, nàng lấy chồng ở thị trấn Kuraraghara. Khi nàng đang mang thai đứa bé mà tương lai là trưởng lão Soṇakutikaṇṇa, nàng trở về nhà của cha mẹ để sanh con. Nàng bước lên tầng trên của lâu đài, và trong khi đang hóng gió để làm vơi dịu những cơn đau của thời kỳ sắp sanh nở, nàng nghe được những ân đức của Đức Phật do hai vị dạ- xoa thiên (devayakkha) nói ra).

Khi lắng nghe toàn bộ cuộc chuyện trò giữa hai vị  devayakkha, liên quan đến những ân đức của Đức Phật, công nương Kāḷī trở nên nhiếp tâm vào những ân đức ấy và suy nghĩ như vầy: “ Chư Phật quả thật có những ân đức kỳ diệu và phi thường như vậy !” Và khi suy nghĩ như vậy, nàng thấm nhuần hỉ lạc, và khi đoạn trừ các triền cái nhờ hỉ lạc ấy, nàng khai triển thiền quán và nhờ đó giác ngộ Dự lưu quả (Sotāpatti). Công nương Kāḷī, vì là bậc Dự lưu (Sotāpaññā) và nữ Thánh thinh văn (ariya-sāvika) đầu tiên trong hàng nữ giới. Ngay đêm ấy, nàng hạ sanh một bé trai (mà về sau trở thành trưởng lão Soṇakuṭikaṇṇa). Sau khi ở lại nhà của cha mẹ một thời gian, nàng trở về quê chồng tại Kuraraghara.

Như vậy, dù chưa từng gặp và chiêm ngưỡng Đức Phật trong quá khứ và chỉ nghe qua mà nàng có được niềm tin tuyệt đối nơi các ân đức của Đức Phật và được an trú trong quả thánh Dự lưu (sotāpatti- phala) giống như người dễ dàng có bữa ăn đã được chuẩn bị sẵn. Vì chính lý do này, sau đó khi Đức Phật đang ngồi giữa chúng Tăng để ban danh hiệu tối thắng cho các tín nữ (upāsikā), Ngài công bố rằng: “ Này các tỳ khưu, công nương Kāḷī của thị trấn Kuraragharā, tín nữ bậc thánh tối thắng trong tất cả những upāsikā của Như lai, người có niềm tin tuyệt đối nơi Tam bảo chỉ nhờ nghe!” Rồi Ngài ban danh hiệu cho nàng là bậc Tối thắng Tùy văn tín tâm (Anussava-pasāda).

(10) Kāḷi — Lòng tịnh tín đối với lời nghe đồn (nghe lóm)

Còn gọi là Kururagharikā, được xem như vị nữ cư sĩ đệ tử có lòng tịnh tín đối với lời nghe đồn tối thắng (anussavappasannānaṃ) (A. i. 26).

Bà có chồng là người trong tộc Kururughara ở Avantī và có con là Soṇa Kuṭikaṇṇa. Lúc sắp sửa sinh con, bà về nhà cha mẹ ở Rājagaha. Đêm nọ, đứng hứng gió trên bao lơn, bà nghe Sātāgira và Hemavata nói về đức hạnh của Phật và tính ưu việt của giáo pháp Ngài, bà thành tựu lòng tin nơi Phật và đắc Sơ quả. Chính trong đêm ấy bà hạ sinh Soṇa. Sau đó, bà trở lại Kururughara và tại đây bà đến yết kiến Trưởng lão Mahā Kaccāna mà câu chuyện được ghi lại trong Kāḷi Jātaka (q.v.). Lúc Soṇa gia nhập Tăng Đoàn dưới sự chủ trì của Mahā Kaccāna và đến yết kiến Phật, bà cho con tấm thảm quý để trải trong liêu của Đức Phật. Khi Soṇa về nhà sau lần viếng Phật vừa nói, bà yêu cầu con thuyết pháp lại cho bà nghe như ông từng thuyết cho Phật nghe và được chính Đức Phật và các thiên thần ở vạn cõi tán thán.

Kāḷi được xem như vị niên trưởng trong số các nữ đệ tử đắc quả Dự lưu (AA. i. 133 ff.; SnA. i. 208 f.). Bà là người bạn trung thành và thân thiết của Kātiyānī (AA. i. 245). Ước vọng trở thành bậc tối thắng trong đời này đã được bà khấn nguyện từ thời Phật Padumuttara lúc bà nghe một nữ cư sĩ được tuyên bố là tối thắng vể lòng tịnh tín đối với lời nghe đồn (nghe lóm) (Ibid., 247).

Có lần bà đến viếng Tôn giả Mahā Kaccāna và nhờ ông giải thích rộng rãi những vần kệ vắn tắt trong các câu hỏi của các người con gái của Māra (Kumāripañha, SN 4.25). Đó liên quan đến mười thiền án kasina (A. v. 46 f., AN 10.25).