Trong xã hội, bất kỳ đoàn thể nào cũng có những người có quan điểm và tánh cách khác nhau cùng sống, cùng làm việc với nhau. Nếu không phải do nhiều người tổ hợp thành một đoàn thể thì anh chỉ là một người độc lập, cô độc; nhưng cuộc sống đơn độc một mình, không dựa vào xã hội, đoàn thể thì năng lực rất có hạn, do đó bạn không thể nào thành tựu việc lớn.

Xã hội và đoàn thể do nhiều người tổ hợp thành, nên khó tránh khỏi có những tánh cách khác nhau giữa người này và người kia. Bởi vì, bối cảnh cuộc sống và quá trình trưởng thành của mỗi người hoàn toàn không giống nhau, cho nên hình thành tánh cách và quan điểm cũng không giống nhau; cho dù hai người cùng lớn lên trong cùng một môi trường, nhưng vì cảm thụ khác nhau mà sản sinh quan niệm khác nhau.

Có một số người rất giản dị, dễ gần gũi, rất dễ hài hòa liên kết với mọi người; hạng người này rất dễ thông cảm, tha thứ, và quan tâm người khác. Ngoài ra, có một số người, tánh cách lãnh đạm, có những suy nghĩ kì quái; đứng trên lập trường của bạn thì ‘họ sai’, nhưng còn đứng trên lập trường của họ thì ‘họ đúng’, bởi vì, họ trưởng thành như thế. Hạng người này không bao giờ chấp nhận quan điểm của người khác, mà chỉ mong người khác chấp nhận quan điểm của họ.

Nếu gặp người có quan điểm kì quái trong đoàn thể, bạn sẽ cảm thấy rất khó chịu, nhưng bạn phải chấp nhận. Bạn nên suy nghĩ, tha thứ, và thông cảm cho anh ta, nhưng không nên đồng ý với anh ta, nếu không bạn sẽ mất đi lập trường của bạn và trở thành sản phẩm phụ thuộc anh ta.

Ðạo lý sống chung giữa người với người, điều cần thiết là liên kết hài hòa; liên kết không được thì phải thỏa hiệp; khi thỏa hiệp không được nên tha thứ, và nhường nhịn. Bởi vì, mỗi cá nhân ai cũng đứng trên lập trường của mình mà xem xét sự việc thì có thể dẫn đến hiện tượng không hài hòa, không đoàn kết.

Khi chính mình làm việc vì người khác, có lúc lòng tốt lại bị hàm oan. Bạn cho rằng, mình là người tốt, giúp đỡ người, quan tâm lo lắng cho người, nhưng lại bị mọi người cho rằng, bạn chỉ huy người, xen vào chuyện của người khác, khống chế người khác; thậm chí cho rằng bạn cố ý gây chuyện, hay bạn chính là kẻ đầu sỏ phá rối .v.v., những lúc như thế, bạn không nên quá sầu não, và thất vọng, vì chúng ta làm việc tốt là để tích công bồi đức, chứ không phải trông mong được báo đáp.

Do đó, bạn cần phải nhận biết trước, những sự việc như thế là những hiện tượng bình thường, và bạn phải lấy tiền đồ sự nghiệp chung làm trọng, bất luận người khác có phẩm giá như thế nào. Bạn vẫn sống chung, làm việc chung với những người kì quái.

Nếu dùng thái độ nầy sống chung với đại chúng thì bạn sẽ tăng thêm một phần trí tuệ, và giảm đi một số phiền não. Song hằng ngày, những sự việc rắc rối vẫn xảy ra, chỉ cần chúng ta không gây chuyện; khi biết có chuyện rắc rối xảy ra, trong lòng luôn giữ bình tĩnh, và chỉ lấy thành tựu công việc chung là trên hết, dần dần biến những cái trở ngại thành trợ lực, chuyển đối lập thành hỗ trợ, có như thế mục tiêu của chúng ta mới có thể thành công.

Còn nếu như gặp những tình huống khó hóa giải, ví dụ, bạn muốn hợp tác với người khác, nhưng người ta lại không chịu; hoặc bạn không có gây chuyện ly gián, nhưng người khác lại kiếm chuyện ly gián bạn với mọi người; hoặc bạn đối xử với mọi người đều tốt, nhưng họ lại cho bạn không tốt với mọi người.v.v., bạn nên nghĩ rằng: đây là cơ hội cho năng lực của bạn trưởng thành, là dịp may để mài giũa cá tính, đồng thời làm cho cuộc sống của bạn tăng thêm kinh nghiệm; cũng giống như trong mưa bom bão đạn mà có thể về an toàn, thì lúc đó công phu của bạn đã luyện thành.

Chúng ta từ bao kiếp lặn hụp mãi trong bể khổ, đã từng gây bao rắc rối trở ngại cho người, và đã chịu không biết bao đau thương của kiếp người. Nếu chúng ta không phản tỉnh, nuôi dưỡng lòng thương, cứ mê man chạy theo những ảo tưởng, nô lệ bao phiền não hại mình hại người thì không biết bao giờ ra khỏi biển khổ. Ví như chim trong lồng, tưởng mình có cái lồng đẹp suốt ngày líu lo, nhưng nào có biết mình có quyền bay bổng giữa trời xanh.

Chúng ta ai cũng có sẵn trong lòng tình thương bao la, mang tình thương bao la đó mà làm việc, ta sẽ vượt mọi trở ngại bên trong và bên ngoài, khiến mọi người đến chốn tươi vui.

Ta sẽ thấy vui tươi khi mọi người xung quanh đoàn kết vui tươi, ta cùng mọi người dắt nhau đi trên con đường chân lý.

Lòng thương sẽ xây dựng lại cuộc đời, biến cảnh chết chóc lầm than thành cảnh tươi vui xán lạn. Lòng thương sẽ giải quyết bao vấn đề nan giải, sẽ mở cho bao người vốn tự giam trong lòng phiền não, ích kỷ, ác độc, sẽ đổi tiếng khóc than thành lời ca hát, thành nụ cười vui.

Thích Thông Tịnh