L ấy 2 nguồn ( từ dantri và báo khác)
Đạm, hay protein, là một chất dinh dưỡng thiết yếu cho hoạt động của tế bào, xây dựng mô và giúp máu mang oxy đi khắp cơ thể. Tuy nhiên, ăn quá nhiều protein có thể khiến gan và thận bị quá tải.
Không nhận được đủ protein có thể dẫn đến mệt mỏi, đờ đẫn, đói và chậm phục hồi sau bệnh tật và chấn thương. Nó cũng có thể gây mất khối cơ, đặc biệt là ở người cao tuổi.
Mặt khác, bạn có thể gặp các tác dụng phụ khi ăn quá nhiều protein, đặc biệt nếu bạn có vấn đề về thận.
Điều quan trọng là phải biết nguồn protein nào tốt hơn những nguồn khác để tránh các nguy cơ sức khỏe. Hơn nữa, có nhiều cách để đánh giá xem bạn có nhận được đủ lượng protein hay không, cách nhận biết liệu bạn có ăn quá nhiều đạm hay không và khi nào nên đến gặp bác sĩ.
Bạn cần bao nhiêu protein?
Nói chung, một người cần nhận được ít nhất 0,7g protein cho mỗi kg cân nặng mỗi ngày. Tuy nhiên, nhu cầu protein sẽ khác nhau tùy thuộc vào các yếu tố bao gồm tuổi, lối sống và giới tính:
– Tuổi: Người cao tuổi được khuyên nên ăn nhiều protein hơn để ngăn ngừa mất cơ do lão hóa, khoảng 30% lượng calo hàng ngày là từ protein.
– Lối sống: Những người năng vận động và vận động viên cần nhiều protein hơn, khoảng 1 đến 1,5g/kg mỗi ngày.
– Cân nặng: Lượng protein bạn cần phụ thuộc vào khối lượng cơ thể. Đây đôi khi là lý do tại sao đàn ông được khuyên nên ăn nhiều đạm hơn phụ nữ, vì họ có xu hướng có nhiều cơ hơn.
Ví dụ, một phụ nữ trưởng thành hoạt động vừa phải, tập thể dục 2-3 giờ một tuần và nặng 58,5kg sẽ cần từ 70 đến 118g protein mỗi ngày để khỏe mạnh.
Ăn quá nhiều protein có hại cho sức khỏe không?
Ăn quá nhiều protein không phải là vấn đề đối với hầu hết mọi người, nhưng nếu bạn thường xuyên ăn quá nhiều trong thời gian dài, cuối cùng nó có thể làm quá tải hệ tiêu hóa, gan và thận, dẫn đến các vấn đề như:
– Mất nước
– Mệt mỏi
– Đau đầu
– Rối loạn tiêu hóa
– Co giật
Bao nhiêu protein là quá nhiều? Nếu hơn 35% lượng calo hàng ngày của bạn đến từ protein, thì đã đến lúc bạn nên xem xét lại chế độ ăn uống của mình.
Nghiên cứu gợi ý rằng sẽ an toàn nếu ăn nhiều nhất 2g protein cho mỗi kg cân nặng mỗi ngày về lâu dài. Và một số người (bao gồm các vận động viên) có thể ăn tới 3,2g/kg mỗi ngày. Con số này tương đương với 35% lượng calo hàng ngày từ protein, hoặc tương đương với 219g protein mỗi ngày trong chế độ ăn 2.500 calo.
Đối với hầu hết những người khỏe mạnh, quá nhiều protein không phải là một vấn đề.
“Cơ thể sẽ sử dụng những gì nó cần để duy trì cấu trúc và thay thế các mô, và phần còn lại có thể được đốt cháy để tạo ra năng lượng”, chuyên gia dinh dưỡng Georgie Fear nói.
Tất cả protein sẽ được giáng hóa thành các axit amin. Nếu bạn ăn nhiều hơn mức có thể, cơ thể cũng không thể tích trữ thêm, vì vậy protein sẽ được xử lý và đào thải qua nước tiểu. Tuy nhiên, lượng calo thêm vào từ protein có thể được lưu trữ dưới dạng mỡ nếu không được sử dụng.
“Trung bình, hầu hết mọi người sẽ không đến gần mức trần của protein là 35%”.
Tuy nhiên, quá mức này có thể gây ra các vấn đề như mất nước, mệt mỏi, đau đầu, rối loạn tiêu hóa và thậm chí co giật, do làm quá tải hệ tiêu hóa, gan và thận.
Đặc biệt, những người có vấn đề về thận nên tránh dư thừa protein, vì nó có thể gây thêm gánh nặng cho thận do thận phải phân hủy và lọc ra những thứ mà cơ thể không thể sử dụng. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên quan giữa lượng protein thừa với nguy cơ bị sỏi thận cao hơn ở những người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận hoặc những người ăn hầu hết protein từ thịt.
Dấu hiệu cho thấy bạn đang ăn quá nhiều protein
Hầu hết mọi người không phải lo lắng về các nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng do ăn quá nhiều protein, nhưng bạn có thể gặp các tác dụng phụ nhỏ:
Hôi miệng: Lượng protein thừa đôi khi có thể gây hôi miệng, do vi khuẩn phân hủy protein và phát ra mùi như mùi bắp cải hoặc trứng thối.
Các vấn đề về tiêu hóa: Ăn quá nhiều thực phẩm giàu protein cũng có thể có nghĩa là bạn đang bỏ lỡ các chất dinh dưỡng thiết yếu khác như chất xơ, vì các sản phẩm động vật giàu protein không chứa chất xơ. Chế độ ăn ít chất xơ có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa, từ táo bón, tiêu chảy, buồn nôn nhẹ hoặc mệt mỏi sau bữa ăn. Nó cũng có thể thay đổi hệ vi sinh trong ruột.
Chán ăn: Ăn nhiều protein cũng có thể làm giảm cảm giác thèm ăn, vì chất đạm khiến bạn cảm thấy no lâu hơn. Điều này có thể hữu ích cho mục tiêu giảm cân.
Tăng cân: Tuy nhiên, ăn quá nhiều bất cứ thứ gì cũng có thể dẫn đến tăng cân, vì vậy nếu tiêu thụ quá nhiều calo dưới dạng protein, lượng calo dư thừa sẽ được lưu trữ dưới dạng mỡ và dẫn đến tăng cân.
Khi nào thì quá nhiều protein có thể gây hại
Ăn quá nhiều chất đạm có thể dẫn đến các tác dụng phụ có hại nếu bạn có các vấn đề về thận hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh thận hoặc sỏi thận.
Một số triệu chứng có thể cho thấy khả năng mắc bệnh hoặc suy thận, một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và tiềm ẩn nguy hiểm.
Đi khám bác sĩ nếu bạn gặp một số kết hợp của các triệu chứng dưới đây về thận:
– Mệt mỏi
– Đi tiểu thường xuyên
– Có máu hoặc bọt trong nước tiểu
– Khó ngủ
– Da ngứa, khô
– Chán ăn
– Chuột rút
– Phù chân hoặc mắt cá chân
Cách tốt nhất để nhận được khẩu phần protein hàng ngày
“Không có nguồn protein nào “xấu”, nhưng hãy theo dõi hàm lượng chất béo bão hòa và calo trong nguồn protein để tối ưu hóa sức khỏe tim mạch”, Fear nói.
Các nguồn protein như thịt mỡ và một số thực phẩm chế biến có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư, đái tháo đường và bệnh tim..
Ngoài ra, hãy thận trọng với các chế phẩm bổ sung protein, bao gồm cả dạng bánh và bột, vì chúng có thể chứa nhiều chất phụ gia. Một số thương hiệu có nhiều hơn 20g đường trong mỗi phần (tương đương với một muỗng kem) hoặc chứa đường nhân tạo có thể gây hại cho sức khỏe về lâu dài.
Nếu quyết định bổ sung, hãy tìm một thương hiệu tin tưởng, đọc kỹ nhãn và danh sách thành phần, tuân theo khẩu phần được khuyến nghị và sử dụng có chừng mực.
Các chuyên gia nói rằng không có thời điểm lý tưởng để ăn protein, miễn là bạn nhận được đủ, nhưng chia đều lượng ăn ra cả ngày có thể hữu ích.
Cân bằng lượng protein trong các bữa ăn trong ngày đã được chứng minh là có lợi cho quá trình tổng hợp protein cơ bắp và duy trì khối cơ nạc.
Kết luận
Protein là một chất dinh dưỡng quan trọng đối với sức khỏe và hầu hết mọi người không phải lo lắng về việc ăn quá nhiều. Tuy nhiên, bạn nên ăn các nguồn protein lành mạnh hơn như thịt nạc và thực phẩm nguyên từ thực vật để tránh nguy cơ mắc các bệnh mãn tính cao hơn. Những người có vấn đề về thận nên theo dõi lượng protein một cách cẩn thận, vì quá nhiều có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Đạm (prôtêin) là dưỡng chất đa lượng quan trọng mà cơ thể cần để phát triển và duy trì hoạt động, đồng thời cũng là yếu tố then chốt của nhiều quá trình sinh học như thúc đẩy phát triển cơ, phục hồi mô, sản xuất hoóc-môn và tăng cường trao đổi chất. Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá nhiều đạm cũng có hại cho cơ thể, điển hình như:
Ngoài tiêu thụ đủ lượng đạm theo khuyến cáo, đa dạng hóa nguồn đạm cũng là cách tốt để bảo toàn sức khỏe. Ảnh: Harvard Health
1. Tăng cân ngoài ý muốn. Mặc dù chế độ ăn kiêng giàu đạm giúp giảm cân, nhưng tiêu thụ quá nhiều dưỡng chất này cũng dễ gây tăng cân do lượng đạm dôi dư sẽ được cơ thể tích trữ lại dưới dạng mỡ. Điều này xảy ra là vì để tiêu thụ thêm prôtêin, chúng ta buộc phải dung nạp thêm calorie từ thực phẩm.
2. Dễ táo bón. Chất xơ, thuộc nhóm chất bột-đường (carbohydrate), giúp bình ổn hoạt động của ruột và hệ tiêu hóa. Nhưng khi chúng ta tiêu thụ thêm nhiều chất đạm, lượng chất xơ dung nạp sẽ bị hạn chế và dễ dẫn đến táo bón.
3. Rối loạn chức năng thận. Tiêu thụ chất đạm quá mức làm tăng lượng axít trong thận. Chính vì tình trạng tăng bài tiết axít thận, mà sỏi canxi hình thành trong cơ quan này. Lượng đạm động vật dôi dư cũng làm hình thành sỏi axít uric trong thận. Hơn nữa, giảm nồng độ nước trong cơ thể kết hợp với việc tiêu thụ quá mức prôtêin càng làm tình trạng này nặng hơn.
4. Mất nước. Việc dư thừa đạm trong cơ thể cũng làm lượng nitơ và axít amin tăng theo. Trong khi đó, hệ thống thận chỉ có năng lực nhất định trong việc chuyển hóa và bài tiết nitơ ra khỏi cơ thể. Một khi nồng độ nitơ vượt quá khả năng đào thải của thận, cơ thể cần nhiều nước hơn để loại bỏ nó và trong quá trình đó, tình trạng mất nước xảy ra để ngăn chặn nguy cơ tích tụ nitơ.
5. Hôi miệng. Chế độ ăn giàu đạm khiến cơ thể tự động thích nghi chế độ ăn keto, tức là nhận thêm calorie từ đạm và chất béo hơn là từ carbohydrate. Vì điều đó, gan tiết ra hợp chất ketone hòa lẫn với máu, hơi thở và nước tiểu. Tình trạng sản xuất quá nhiều ketone khiến hơi thở có mùi hôi.
6. Mắc Hội chứng “sương mù não” (brain fog). Tiêu thụ quá nhiều đạm dễ khiến bạn không dung nạp đủ carbohydrate trong chế độ ăn, trong khi chất này mới là nguồn năng lượng hoạt động chính cho bộ não. Điều này có thể làm giảm khả năng học tập, suy nghĩ và trí nhớ của não, gây ra hội chứng “sương mù não”.
7. Tiêu chảy. Việc luôn chọn ăn thực phẩm giàu đạm có thể khiến bạn bỏ quên thực phẩm giàu chất xơ. Trong khi đó, thiếu hụt chất xơ ảnh hưởng nhu động ruột và hệ tiêu hóa. Điều này thường dẫn đến tiêu chảy, đặc biệt là ở người mắc chứng không dung nạp lactose.
8. Nguy cơ ung thư. Khi được nấu ở nhiệt độ cao, đạm động vật (như thịt, gia cầm và hải sản) sẽ sản sinh ra HAAs – một hợp chất sinh ung thư có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú, ruột già và trực tràng.
9. Rối loạn chức năng gan. Chế độ ăn chứa hàm lượng cao chất đạm có thể gây viêm hoặc tổn thương tế bào gan. Người tiêu thụ nhiều prôtêin có nồng độ cao albumin và transaminase trong máu – đều là chỉ dấu của rối loạn chức năng gan.
10. Bệnh động mạch vành. Lượng đạm dư thừa trong cơ thể có liên quan đến tình trạng viêm và tích tụ lipid trong tim, dẫn đến bệnh tim mạch vành. Nghiên cứu cho thấy tiêu thụ quá nhiều chất đạm trong thời gian dài làm tăng sản xuất trimethylamine N-oxide (TMAO), một chất có thể gây ra bệnh tim.
Để tránh những rủi ro sức khỏe nói trên, chúng ta cần tuân thủ khuyến cáo của chuyên gia về lượng đạm nên tiêu thụ hằng ngày. Theo đó, người khỏe mạnh ít vận động cần 0,8-1g đạm/kg cân nặng, người khỏe mạnh vận động vừa phải cần 1,3g đạm/kg cân nặng và người khỏe mạnh vận động nhiều cần 1,6g đạm/kg cân nặng. Nhìn chung, tiêu thụ tối đa 2g đạm/kg cân nặng được xem là an toàn đối với người trưởng thành khỏe mạnh.
AN NHIÊN (Theo Boldsky)
Cẩm nang cuộc sống – Tâm học 2022 là cuốn sách Online chia sẻ , tóm lược các bài viết lời dạy , kinh nghiệm đúc kết mà Tâm học cảm thấy cần thiết trong đời sống con người nói chung và bản thân tác giả nói riêng.
Hits: 34