Xưa có một vị Tỳ kheo tên là Kondaahana. Kể từ khi vị này xuất gia, hễ thầy đi đâu thì sau lưng Thầy cũng có một người phụ nữ đi theo sau, riêng Thầy thì Thầy không biết gì cả, nhưng ai ai cũng đều thấy.

Khi đi khất thực, những thí chủ cúng dường để vào bát Thầy hai muỗng cơm, muỗng thứ nhất họ nói: Muỗng này là phần Thầy, và muỗng thứ nhì là phần người bạn của Thầy.

Các vị Tỳ kheo thấy như vậy đinh ninh Thầy phạm giới Bất cọng trụ mới đi nói với Trưởng giả Cấp Cô Ðộc và yêu cầu ông đuổi Thầy Tỳ kheo Kondaahana ra khỏi chùa. Ông Trưởng giả không dám, chư Tỳ kheo cho bà tín nữ Visakha biết, bà cũng không dám. Các thầy mới vào chầu Ðức vua Ba Tư Nặc và thuật tự sự. Ðức vua nhận lời. Chiều lại vào chùa, vua cho quan quân bao vây chánh điện, còn vua thì lên điện, Thầy Kondaahana nghe ồn ào mới ra coi, thì vua thấy sau lưng Thầy có một người phụ nữ, riêng Thầy thì biết vua đến liền trở vào. Gặp Thầy vua không đỉnh lễ, nhưng vua lại không thấy hình người phụ nữ lúc ở ngoài.

Bất kể khi nào Tỳ kheo Kondaahana đi ra thì lập tức có người phụ nữ theo sau lưng. Khi Thầy bước vào cung, hình của người phụ nữ ấy bỗng dưng lại biến mất. Vua lấy làm lạ mới hỏi:

– Bạch Thầy, còn người phụ nữ ấy đâu?

– Tâu Ðại vương, bần đạo chẳng thấy người phụ nữ nào cả.

– Xin Thầy thành thật nói cho trẫm rõ.

– Tâu Ðại vương, hàng Ðại chúng đều nói rằng có một người phụ nữ đi sau lưng bần đạo, mà bần đạo thì không thấy.

Nhiều lần thử vẫn như vậy, vua mới nghĩ: “Quả thật là hình giả” và thưa rằng:

– Bạch Thầy, một khi đã có điều không được trong sạch thế này, thì không có ai trong sạch cúng dường cho Thầy, vậy từ đây Thầy cứ vào cung nội, trẫm xin cúng dường những vật dụng cho Thầy.

Các thầy Tỳ kheo không hoan hỷ khi đức vua đối xử với Tỳ kheo Kondaahana đặc biệt như vậy. Họ mới nói với Thầy Kondaahana rằng: “Này kẻ phá giới! Nhà vua cũng là kẻ hèn như ngươi vậy”.

Lúc trước Thầy không có bằng cớ để đáp lại, nhưng bây giờ đã được nhà vua làm chứng nên liền đáp trả rằng: “Các người mới là kẻ phá giới, các người là kẻ dẫn phụ nữ đi khất thực”. Sau một hồi tranh cãi, các thầy Tỳ kheo mới đem chuyện ấy vào bạch với Ðức Thế Tôn:

– Bạch Ðức Thế Tôn, thầy Kondaahana đã tạo nghiệp thế nào trong quá khứ?

Ðức Thế Tôn mới dạy rằng:

– Trong thời kỳ Ðức Phật Ca Diếp, có hai vị Tỳ kheo yêu thương nhau chẳng khác nào anh em cùng một cha mẹ. Thời kỳ ấy, mỗi năm Chư Tăng hội làm lễ Phát Lồ một lần. Gần đến ngày Phát Lồ, hai thầy rủ nhau đi đến nơi rừng vắng làm lễ phát Lồ.

Lúc đi giữa đường, có một vị Thiên ở cõi Trời Ðao Lợi thấy hai vị thương nhau mới nghĩ rằng: “Hai vị Tỳ kheo này rất thương yêu nhau, ta có thể chia rẽ được không?”.

Trong khi vị Thiên đang nghĩ kế chia rẽ, thì một trong hai Thầy nói rằng:

– Xin Thầy vui lòng đợi tôi một chút, tôi cần đi sông.

Vị Thiên mới đợi cho thầy Tỳ kheo ấy đi sông xong, khi từ trong bụi đi ra, vị Thiên liền hóa ra một người phụ nữ một tay nắm lấy quần, một tay vén tóc làm như mới vừa ân ái với Thầy Tỳ kheo ấy xong. Vị Thiên cố ý đợi cho Thầy Tỳ kheo kia thấy rồi mới biến mất.

Do đó, khi Thầy Tỳ kheo này đến thì vị kia liền nói:

– Thầy là người phá giới.

– Thưa Thầy đâu có!

– Vừa rồi tôi thấy có một cô gái đi sau Thầy.

– Thưa Thầy chuyện này thật tôi không có.

Hai Thầy cãi nhau, kết cuộc hai Thầy chia tay đường ai nấy đi, vì không bằng lòng cùng nhau làm lễ Phát Lồ.

Vị Thiên thấy kết quả tai hại như vậy mới nghĩ rằng: “Ta đã làm nên tội quá đáng lắm rồi”, liền hiện xuống nói:

– Giới đức của vị Tỳ kheo này vẫn trong sạch, đây là do nơi tôi muốn thử hai Ngài thôi. Xin hai Ngài cùng làm lễ Phát Lồ chung.

Chừng ấy, hai vị Tỳ kheo mới chịu nghe theo và hoan hỷ cùng nhau làm lễ Phát Lồ.

Vì nghiệp ác khẩu ấy, sau khi chết, vị Thiên mới bị đọa vào địa ngục A Tỳ, thời gian trải qua nhiều kiếp, đến nay mới sinh làm Kondaahana.

Khi nhắc tiền kiếp của Thầy Tỳ kheo Kondaahana xong, Ðức Thế Tôn mới nói rằng:

– Ngươi vì nghiệp đê tiện ấy nên mới có chuyện phi thường như hôm nay. Thế mà ngươi vẫn giữ tính đê tiện ấy không chịu hối cải. Ngươi không nên nói tiếng gì với các Thầy Tỳ kheo. Ngươi phải nín lặng như người câm, khi ngươi làm được như thế mới mong trả hết nghiệp và chứng đạo quả!