Chú Giải Kinh Pháp Cú Quyển III

Phẩm Thế Gian: Tích Trưởng Lão Angulimala

“Yassa pāpaṃ kataṃ,
Kammaṃ kusalena pithīyati;
Somaṃ lokaṃ pabhāseti,
Abbhā muttova candimā”.

“Ai dùng các hạnh lành,
Làm xóa mờ nghiệp ác,
Chói sáng rực đời này,
Như trăng thoát mây che”.

Đức Thế Tôn khi trú tại Jetavana, đề cập đến Ngài Angulimāla, thuyết lên kệ ngôn này. Bậc trí nên hiểu theo bài Kinh Angulimāla. Khi Trưởng lão xuất gia trong Giáo Pháp của Đức Thế Tôn, Ngài đã chuyên hành đạo, chẳng bao lâu chứng đạt quả vị A La Hán. Và khi ấy, Trưởng lão thường tịnh cư, sống an hưởng hạnh phúc giải thoát, Ngài thốt lên cảm hứng ngữ trong khi ấy rằng:

– Người nào trước kia đã dễ duôi, về sau không dễ duôi, người ấy thường rọi sáng thế gian, ví như vầng trăng thoát khỏi áng mây mờ vậy.

Sau khi thốt lên kệ hoan hỷ về sự cảm hứng xong, Ngài viên tịch Níp Bàn. Bây giờ, chư Tỳ khưu cùng nhau bàn luận nơi Giảng đường:

– Này chư Hiền! Trưởng lão Angulimāla sẽ tái sanh về cảnh giới nào nhỉ? Với Thiên nhĩ thuần tịnh siêu nhân, Bậc Đạo Sư nghe được lời bàn luận của chư
Tỳ khưu, Ngài nghĩ rằng:

– Đây là thời hợp lẽ, Như Lai sẽ đoạn nghi cho Tăng chúng.

Từ nơi Hương thất, Ngài ngự ra Giảng đường. Ngồi vào nơi được soạn sẵn, phán hỏi rằng:

– Này các Tỳ khưu! Bây giờ các ngươi đang bàn luận về việc gì?

– Bạch Thế Tôn, về chuyện như vậy…

– Này chư Tỳ khưu! Con của Như Lai đã viên tịch Níp Bàn rồi, không còn phải tái sanh vào cảnh giới nào nữa.

– Bạch Thế Tôn! Trưởng lão Angulimāla giết người nhiều như thế mà được Níp Bàn sao?

– Này các Tỳ khưu! Thật vậy, vì Angulimāla trước kia chẳng có ai là bạn lành cả, nên mới tạo nhiều ác nghiệp như thế, nhưng về sau vị ấy được thiện bạn hữu, đó là nhân khiến cho vị ấy không có sự dễ duôi.Vì thế con Như Lai đã có tạo thiện hạnh để ngăn chặn ác nghiệp xưa.

Rồi Ngài tuyên thuyết lên kệ ngôn:
“Yassa pāpaṃ kataṃ,
Kammaṃ kusalena pithīyati;

“Ai dùng các hạnh lành,
Làm xóa mờ nghiệp ác,

Somaṃ lokaṃ pabhāseti,
Abbhā muttova candimā”.

Chói sáng rực đời này,
Như trăng thoát mây che”.

173. Người có hành động lành để che nghiệp xấu, người ấy rọi sáng thế gian như vầng trăng ló dạng, thoát ra khỏi đám mây mờ.

CHÚ GIẢI:
Trong ý nghĩa kệ ngôn này, Kusalena Bậc Đạo Sư ám chỉ cho A La Hán đạo. Những câu còn lại có ý nghĩa như kệ ngôn 172.

Dịch Giả Cẩn Đề
Tướng cướp giết người cả số trăm,
Tu rồi, đắc đạo quả cao thâm,
Lâm chung nhập Niết Bàn vô tưởng
Tăng chúng hoài nghi hỏi, sợ lầm!
Phật dạy: Trước kia thiếu bạn lành,
Nên thấy tà kiến hại quần sanh
Sau nhờ bạn tốt, thầy soi thế,
Như ánh trăng rằm giữa khoảng xanh.
DỨT TÍCH TRƯỞNG LÃO ANGULIMĀLA