Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][chlm][pts][upal] Evaṃ me sutaṃ:|| ||
Ekaṃ samayaṃ Bhagavā sāvattiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
Tena kho pana samayena subho māṇavo Todeyya-putto Sāvatthīyaṃ paṭivasati aññatarassa gahapatissa nivesane kenacid-eva karaṇīyena.|| ||
Atha kho subho māṇavo Todeyya-putto yassa gahapatissa nivesane paṭivasati,||
taṃ gahapatiṃ etad avoca: sutaṃ me taṃ gahapati,||
avīvittā Sāvatthī Arahantehī’ ti.|| ||
Kannu khvajja samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā payirupāseyyāmā’ ti?|| ||
[197]Ayaṃ bhante,||
Bhagavā Sāvatthīyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
Taṃ bhante,||
Bhagavantaṃ payirupāsassū’ ti.|| ||
Atha kho subho māṇavo Todeyya-putto tassa gahapatissa paṭi-s-sutvā yena Bhagavā ten’upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṃ sammodi,||
sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vīti-sāretvā eka-m-antaṃ nisīdi.|| ||
Eka-m-antaṃ nisinno kho subho māṇavo tedeyyaputto Bhagavantaṃ etad avoca:|| ||
Brāhmaṇā bho Gotama,||
evam āhaṃsu: gahaṭṭho ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ,||
na pabba-jito ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusalan’ ti.|| ||
Idha bhavaṃ Gotamo kimāhāti?|| ||
Vibhajjavādo kho ahamettha māṇava,||
nāhamettha ekaṃsavādo,||
gihi’ssa vāhaṃ māṇava,||
pabba-jitassa vā micchā-paṭipattiṃ na vaṇṇemi.|| ||
Gihī vā hī māṇava,||
pabba-jito vā micchā-paṭipanno micchā-paṭipannādhīkaraṇahetu na ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.|| ||
Gihi’ssa vāhaṃ māṇava,||
pabba-jitassa vā sammā-paṭipattiṃ vaṇṇemi.|| ||
Gihī vā hī māṇava,||
pabba-jito vā sammā-paṭipanno sammā-paṭipannādhikaraṇahetu ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusalan’ ti.|| ||
Brāhmaṇā bho Gotama,||
evam āhaṃsu:’mahaṭṭhamidaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ gharāvāsakamma-ṭ-ṭhānaṃ maha-p-phalaṃ hoti appaṭṭhamidaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ pabbajjākamma-ṭ-ṭhānaṃ appaphalaṃ hotī’ ti.|| ||
Idha bhavaṃ Gotamo kimāhāti?|| ||
Etthāpi kho ahaṃ māṇava,||
vibhajjavādo,||
nāhamettha ekaṃsavādo.|| ||
Atthi māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti.|| ||
Atthi māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ sampajjamānaṃ maha-p-phalaṃ hoti.|| ||
Atthi māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti.|| ||
Atthi māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ sampajjamānaṃ maha-p-phalaṃ hoti.|| ||
Katamañ ca [198] māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti: kasī kho māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti.|| ||
Katamañ ca māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahappaphalaṃ hoti: kasiyeva kho māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti.|| ||
Katamañ ca māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti: vaṇijjā kho māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti.|| ||
Katamañ ca māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahappaphalaṃ hoti: vaṇijjāyeva kho māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahappaphalaṃ hoti.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
kasi kamma-ṭ-ṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti: evam eva kho māṇava,||
gharāvāsakamma-ṭ-ṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
kasiyeva kamma-ṭ-ṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ sampajjamānaṃ maha-p-phalaṃ hoti: evam eva kho māṇava,||
gharāvāsakamma-ṭ-ṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ sampajjamānaṃ maha-p-phalaṃ hoti.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
vaṇijjā kamma-ṭ-ṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti.|| ||
Evam eva kho māṇava,||
pabbajjākamma-ṭ-ṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
vaṇijjāyeva kamma-ṭ-ṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ sampajjamānaṃ maha-p-phalaṃ hoti.|| ||
Evam eva [199] kho māṇava,||
pabbajjā kamma-ṭ-ṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ sampajjamānaṃ maha-p-phalaṃ hoti.|| ||
Brāhmaṇā bho Gotama,||
pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāyāti.|| ||
Ye te māṇava,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Sace te agaru,||
sādhu te pañca dhamme imasmiṃ parisatiṃ bhāsassūti.|| ||
Na kho me bho Gotama,||
garu yatthassu bhavanto vā nisinnā bhavantarūpā vā’ ti.
Tena hi māṇava,||
bhāsassūti.|| ||
Saccaṃ kho bho Gotama,||
brāhmaṇā paṭhamaṃ dhammaṃ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Tapaṃ kho bho Gotama,||
brāhmaṇā dutiyaṃ dhammaṃ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Brahma-cariyaṃ kho bho Gotama,||
brāhmaṇā tatiyaṃ dhammaṃ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Ajjhesanaṃ kho bho Gotama,||
brāhmaṇā catutthaṃ dhammaṃ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Cāgaṃ kho bho Gotama,||
brāhmaṇā pañcamaṃ dhammaṃ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Brāhmaṇā bho Gotama,||
ime pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāyāti.|| ||
Idha bhavaṃ Gotamo kimāhāti?|| ||
Kiṃ pana māṇava,||
atthi koci brāhmaṇānaṃ ekabrāhmaṇopi yo evam āha: ‘ahaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā vipākaṃ pavedemī’ ti?|| ||
No h’idaṃ bho Gotama.|| ||
Kiṃ pana māṇava,||
atthi koci brāhmaṇānaṃ ekācariyopi ekācariya pācariyopi yāvasattamā ācariyamahayugā,||
yo evam āha: ahaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā vipākaṃ pavedemī’ ti.|| ||
No h’idaṃ bho Gotama.|| ||
[200]Kiṃ pana māṇava,||
yepi te brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro,||
yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ manta-padaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ tadanugāyanti.|| ||
Tadanubhāsanti,||
bhāsitamanubhāsanti,||
vācitamanuvācenti,||
seyyath’īdaṃ: aṭṭako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi aṅgīraso Bhāradvājo vāseṭṭho Kassapo bhagu.|| ||
Te pi evam āhaṃsu: mayaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā vipākaṃ pavedemā’ ti?|| ||
No h’idaṃ bho Gotama.|| ||
Iti kira māṇava,||
n’atthi koci brāhmaṇānaṃ ekabrāhmaṇopi yo evam āha: ahaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā vipākaṃ pavedemī’ ti.|| ||
N’atthi koci brāhmaṇānaṃ ekācariyopi ekācariya-pācariyopi yāvasattamā ācariyamahayugā,||
yo evam āha: ‘ahaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā vipākaṃ pavedemī’ ti.|| ||
Ye pi te brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro,||
yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ manta-padaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ tadanugāyanti.|| ||
Tadanubhāsanti,||
bhāsitamanubhāsanti,||
vācitamanuvācenti,||
seyyath’īdaṃ: aṭṭako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi aṅgīraso Bhāradvājo vāseṭṭho Kassapo bhagu.|| ||
Te pi evam āhaṃsu: mayaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā vipākaṃ pavedemā’ ti?|| ||
No h’etaṃ bho Gotama.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
andhaveṇiparamparā saṃsattā:?1 Purimopi na passati,||
majjhamopi na passati,||
pacchimopi na passati.|| ||
Evam eva kho māṇava,||
andhaveṇūpamaṃ maññe brāhmaṇānaṃ bhāsitaṃ sampajjati.|| ||
Purimopi na passati,||
majjhamopi na passati,||
pacchimopi na passatī ti.|| ||
Evaṃ vutte subho māṇavo Todeyya-putto Bhagavatā andhaveṇūpamena vuccamāno kupito anatta-mano Bhagavantaṃ yeva khuṃsento Bhagavantaṃ yeva vambhento Bhagavantaṃ yeva vadamāno ‘Samaṇo Gotamo pāpito bhavissatī’ ti.|| ||
Bhagavantaṃ etad avoca: brāhmaṇo bho Gotama,||
pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko evam āha: evam eva panimeke2 samaṇa-brāhmaṇā uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṃ paṭijānanti.|| ||
Tesamidaṃ bhāsitaṃ [201] hassakaṃ yeva sampajjati,||
nāmakaṃ yeva sampajjati,||
rittakaṃ yeva sampajjati,||
tucchakaṃ yeva sampajjati.|| ||
Kathaṃ hī nāma manussabhūto uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṃ ñassati vā dakkhiti3 vā sacchi vā karissati.|| ||
Netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ ti.|| ||
Kiṃ pana māṇava,||
brāhmaṇo pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko sabbesaṃ yeva samaṇa-brāhmaṇānaṃ cetasā ceto paricca pajānā’ ti.ti?|| ||
Sakāyapi hi bho Gotama,||
puṇṇakāya dāsiyā brāhmaṇo pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko na cetasā ceto paricca pajānāti,||
kuto pana sabbesaṃ yeva samaṇa-brāhmaṇānaṃ cetasā ceto paricca pajānissatī’ ti.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
jaccandho puriso na passeyya kaṇha-sukkāni rūpāni,||
na passeyya nīlakāni rūpāni,||
na passeyya pītakāni rūpāni,||
na passeyya lohītakāni rūpāni,||
na passeyya mañjeṭṭha-kāni rūpāni,||
na passeyya sama-visamaṃ1,||
na passeyya tāraka-rūpāni,||
na passeyya candimasūriye.|| ||
So evaṃ vadeyya: n’atthi kaṇha-sukkāni rūpāni,||
n’atthi kaṇha-sukkānaṃ rūpānaṃ dassāvi,||
n’atthi nīlakāni rūpāni,||
n’atthi nīlakānaṃ rūpānaṃ dassāvī,||
n’atthi pītakāni rūpāni,||
n’atthi pītakānaṃ rūpānaṃ dassāvi,||
n’atthi lohita-kāni rūpāni,||
n’atthi lohītakānaṃ rūpānaṃ dassāvi.|| ||
N’atthi mañjeṭṭhikāni rūpāni,||
n’atthi mañjeṭṭhikānaṃ rūpānaṃ dassāvi,||
n’atthi sama-visamaṃ,||
n’atthi sama-visamassa dassāvi,||
n’atthi tāraka-rūpāni,||
n’atthi tāraka-rūpānaṃ dassāvī,||
n’atthi candimasūriyā ,n’atthi candimasūriyānaṃ dassāvi,||
ahame taṃ na jānāmi,||
ahame taṃ na passāmi,||
tasmā n’atthī’ ti.|| ||
Sammā nu kho so māṇava,||
vadamāno vadeyyāti?|| ||
No h’idaṃ bho gātama,||
atthi kaṇha-sukkāni rūpāni,||
atthi kaṇha-sukkānaṃ rūpānaṃ dassāvi,||
atthi nīlakāni rūpāni,||
atthi nīlakānaṃ rūpānaṃ dassāvi,||
atthi pītakāni rūpāni,||
atthi pītakānaṃ rūpānaṃ dassāvi,||
atthi lohita-kāni rūpāni,||
atthi lohitakānaṃ rūpānaṃ dassāvi.|| ||
Atthi mañjeṭṭhikāni rūpāni,||
atthi mañjeṭṭhikānaṃ rūpānaṃ dassāvi,||
atthi sama-visamaṃ,||
atthi sama-visamassa dassāvi,||
atthi tāraka-rūpāni,||
atthi tāraka-rūpānaṃ dassāvi,||
atthi candima-suriyā2,||
atthi candima-suriyānaṃ dassāvi,||
ahame taṃ [202] na jānāmi,||
ahame taṃ na passāmi tasmā n’atthī’ti na hi so bho Gotama,||
sammā vadamāno vadeyyāti.|| ||
Evam eva kho māṇava,||
brāhmaṇo pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko andho acakkhuko.|| ||
So vata uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṃ ñassati vā dakkhiti vā sacchi vā karissatī’ti n’etaṃ ṭhānaṃ vijjati.|| ||
Taṃ kiṃ maññasi māṇava,||
ye te Kosalakā brāhmaṇa-mahāsā’ā seyyath’īdaṃ: ‘caṅkī brāhmaṇo tārukkho brāhmaṇo pokkhara-sāti brāhmaṇo Jānussoṇi brāhmaṇo pitā vā te todeyyo.|| ||
Katamā n’esaṃ seyyā’yaṃ vā te sammuccā5 vācaṃ bhāseyyuṃ.|| ||
Yaṃ vā asammuccāti|| ||
Katamā tesaṃ seyyo,||
yaṃ vā te mantā vācaṃ bhāseyyuṃ.|| ||
Yaṃ vā amantāti?|| ||
Mantā bho Gotama|| ||
Katamā tesaṃ seyyo,||
yaṃ vā te paṭisaṅkhāya vācaṃ bhāseyyuṃ yaṃ vā apaṭisaṅkhāya vācaṃ bhāseyyuṃ yaṃ vā apaṭisaṅkhāyāti?|| ||
Paṭisaṅkhāya bho Gotama.|| ||
Katamā tesaṃ seyyo,||
yaṃ vā te attha-saṃhitaṃ vācaṃ bhāseyyuṃ.|| ||
Yaṃ vā anattha-saṃhitan ti?|| ||
Attha-saṃhitaṃ bho Gotama.|| ||
Taṃ kiṃ maññasi māṇava,||
yadi evaṃ sante brāhmaṇena pokkhara-sātinā opamaññena suBhagavanikena sammuccā vācā bhāsitā,||
asammuccā vā’ ti?|| ||
Asammuccā bho Gotama|| ||
Mantā vācā bhāsitā,||
amantā vā’ ti?|| ||
Amantā bho Gotama|| ||
Paṭisaṅkhāya vācā bhāsitā,||
apaṭisaṅkhāya vā’ ti?|| ||
Apaṭisaṅkhāya bho Gotama,|| ||
Attha-saṃhitā vācā bhāsitā,||
anattha-saṃhitā vā’ ti?|| ||
Anattha-saṃhitā bho Gotama.|| ||
[203]Pañca kho ime māṇava,||
nīvaraṇā.|| ||
Katame pañca?|| ||
Kāma-c-chanda-nīvaraṇaṃ vyāpāda-nīvaraṇaṃ thīna-middha-nīvaraṇaṃ uddhacca-kukkucca-nīvaraṇaṃ vicikicchā-nīvaraṇaṃ.|| ||
Ime kho māṇava,||
pañca-nīvaraṇā.|| ||
Imehi kho māṇava,||
pañcahi nīvaraṇehi brāhmaṇo pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko āvuto1 nivuto ovuto pariyonaddho.|| ||
So vata uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṃ ñassati vā dakkhiti vā sacchi vā karissatī ti.|| ||
Netaṃ ṭhānaṃ vijjati.|| ||
Pañca kho ime māṇava kāma-guṇā,||
Katame pañca?|| ||
Cakkhu-viññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām’ūpasaṃ-hitā rajanīyā.|| ||
Sota-viññeyyā saddā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām’ūpasaṃ-hitā rajanīyā.|| ||
Ghāna-viññeyyā gandhā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām’ūpasaṃ-hitā rajanīyā.|| ||
Jivhā viññeyyā rasā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām’ūpasaṃ-hitā rajanīyā.|| ||
Kāya-viññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām’ūpasaṃ-hitā rajanīyā.|| ||
Ime kho māṇava,||
pañca kāma-guṇā.|| ||
Imehi kho māṇava,||
pañcahi kāma-guṇehi brāhmaṇo pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko gathito1 mucchito ajjhopanno anādīnava-dassāvī anissaraṇa-pañño paribhuñjati.|| ||
So vata uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṃ ñassati vā dakkhiti vā sacchi vā karissatīti n’etaṃ ṭhānaṃ vijjati.|| ||
Taṃ kiṃ maññsi māṇava,||
yaṃ vā tiṇakaṭṭhūpādānaṃ paṭicca aggiṃ jāleyya,||
yaṃ vā nissaṭṭhatiṇakaṭṭhūpādānaṃ aggiṃ jāleyya,||
katamo nu khvāssa aggi accimā ca vaṇṇimā ca pabhassaro cāti?|| ||
Sace taṃ bho Gotama,||
ṭhānaṃ nissaṭṭhatiṇakaṭṭhūpādānaṃ aggiṃ jāletuṃ,||
svāssa aggi accimā ca vaṇṇimā ca pabhassaro cā ti.|| ||
Aṭṭhānaṃ kho etaṃ māṇava,||
anavakāso,||
yaṃ nissaṭṭhatiṇakaṭṭhūpādānaṃ aggiṃ jāleyya aññatra iddhimatā.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
tiṇakaṭṭhūpādānaṃ paṭicca aggi jalati,||
tath’ūpamāhaṃ māṇava,||
imaṃ pītiṃ vadāmi.|| ||
yā’yaṃ pīti pañca kāma-guṇe paṭicca: seyyathā pi māṇava,||
nissaṭṭhatiṇakaṭṭhūpādānaṃ paṭicca aggi jalati.|| ||
Tath’ūpamāhaṃ māṇava,||
imaṃ pītiṃ vadāmi,||
yā’yaṃ pīti [204] aññatr’eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi.|| ||
Katamā ca māṇava,||
pīti aññatr’eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi: idha māṇava,||
bhikkhu vivicc’eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi sa-vitakkaṃ sa-vicāraṃ viveka-jaṃ pīti-sukhaṃ paṭhamaṃ-jhānaṃ upasampajja viharati.|| ||
Ayam pi kho māṇava,||
pīti aññatr’eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi.|| ||
Puna ca paraṃ māṇava,||
bhikkhu vitakka-vicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodi-bhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhi-jaṃ pīti-sukhaṃ dutiyaṃ-jhānaṃ upasampajja viharati.|| ||
Ayam pi kho māṇava,||
pīti aññatr’eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi.|| ||
Ye te māṇava,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Kamettha brāhmaṇā dhammaṃ maha-p-phalataraṃ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāyāti|| ||
Ye’me bho Gotama,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya,||
cāgamettha brāhmaṇā dhammaṃ maha-p-phalataraṃ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāyāti.|| ||
Taṃ kiṃ maññasi māṇava,||
idhaññatarassa brāhmaṇassa mahāyañño pacracupaṭṭhito assa.|| ||
Atha dve brāhmaṇā āgaccheyyuṃ: ‘itthannāmassa brāhmaṇassa mahāyaññaṃ anubhavissāmā’ ti.|| ||
Tatr’ekassa brāhmaṇassa evam assa: ‘aho vata ahameva labheyyaṃ bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍaṃ,||
nāñño brāhmaṇo labheyya1 bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍanti.|| ||
Ṭhānaṃ kho pan’etaṃ māṇava,||
vijjati: ‘yaṃ añño brāhmaṇo labheyya bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍaṃ,||
na so brāhmaṇo labheyya bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍaṃ.|| ||
Añño brāhmaṇo labhati bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍaṃ,||
n-ā-haṃ labhāmi bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’nti,||
iti [205] so kupito hoti anatta-mano.|| ||
Imassa pana māṇava,||
brāhmaṇā kiṃ vipākaṃ paññā-pentī’ ti?|| ||
Na khottha2 bho Gotama,||
brāhmaṇā evaṃ dānaṃ denti: iminā paro kupito hotu anatta-mano’ti atha khvettha brāhmaṇā anukampājātikaṃ yeva dānaṃ den’ ti.ti.|| ||
Evaṃ sante kho māṇava,||
brāhmaṇānaṃ idaṃ chaṭṭhaṃ puñña-kiriyāvatthu hoti yad idaṃ anukampājātikanti.|| ||
Evaṃ sante bho Gotama,||
brāhmaṇānaṃ idaṃ chaṭṭhaṃ puñña-kiriyāvatthu hoti yad idaṃ anukampājātikanti.|| ||
Ye te māṇava,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Ime tvaṃ pañca dhamme kattha bahulaṃ samanupassasi3 gahaṭṭhesu vā pabba-jitesuvā’ ti?|| ||
Ye’me bho Gotama,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya,||
imāhaṃ pañca dhamme pabba-jitesu bahulaṃ samanupassāmi appaṃ gahaṭṭhesu.|| ||
Gahaṭṭho hi bho Gotama,||
mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho,||
na satataṃ samitaṃ sacca-vādī hoti.|| ||
Pabbajito kho pana bho Gotama,||
appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho,||
satataṃ samitaṃ sacca-vādī hoti.|| ||
Gahaṭṭho hi bho Gotama,||
mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho,||
na satataṃ samitaṃ tapassī hoti.|| ||
Pabbajito kho pana bho Gotama,||
appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho,||
satataṃ samitaṃ tapassī hoti.|| ||
Gahaṭṭho hi bho Gotama,||
mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho,||
na satataṃ samitaṃ brahma-cārī hoti.|| ||
Pabbajito kho pana bho Gotama,||
appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho,||
satataṃ samitaṃ brahma-cārī hoti.|| ||
Gahaṭṭho hi bho Gotama,||
mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho na satataṃ samitaṃ sajjhāya bahulo hoti.|| ||
Pabbajito kho pana bho Gotama,||
appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho,||
satataṃ samitaṃ sajjhāya bahulo hoti.|| ||
Gahaṭṭho hi bho Gotama,||
mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho,||
na satataṃ samitaṃ cāgabahulo hoti.|| ||
Pabbajito kho pana bho Gotama,||
appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho,||
satataṃ samitaṃ cāgabahulo hoti.|| ||
Hoti.|| ||
Ye’me bho Gotama,||
brāhmaṇā4 pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya ,||
imāhaṃ pañca dhamme pabba-jitesu bahulaṃ samanupassāmi appaṃ gahaṭṭhesūti.|| ||
Ye te māṇava,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Cittassāhaṃ [206] ete parikkhāre vadāmi.|| ||
Yad idaṃ cittaṃ averaṃ avyāpajjhaṃ tassa bhāvanāya.|| ||
Idha māṇava,||
bhikkhu sacca-vādī hoti.|| ||
So sacca-vādīmhīti1 labhati attha-vedaṃ labhati,||
dhamvedaṃ,||
labhati dhamm’ūpasaṃhitaṃ pāmujjaṃ2 yan taṃ kusal’ūpasaṃhitaṃ pāmujjaṃ,||
cittassāhaṃ etaṃ parikkhāraṃ vadāmi.|| ||
Yad idaṃ cittaṃ averaṃ avyāpajjhaṃ tassa bhāvanāya.|| ||
Idha māṇava,||
bhikkhu tapassī hoti.|| ||
So tapassīmhīti labhati attha-vedaṃ labhati,||
dhamvedaṃ,||
labhati dhamm’ūpasaṃhitaṃ pāmujjaṃ2 yan taṃ kusal’ūpasaṃhitaṃ pāmujjaṃ,||
cittassāhaṃ etaṃ parikkhāraṃ vadāmi.|| ||
Yad idaṃ cittaṃ averaṃ avyāpajjhaṃ tassa bhāvanāya.|| ||
Idha māṇava,||
bhikkhu brahma-cārī hoti.|| ||
So brahma-cārīmhīti labhati attha-vedaṃ labhati,||
dhamvedaṃ,||
labhati dhamm’ūpasaṃhitaṃ pāmujjaṃ2 yan taṃ kusal’ūpasaṃhitaṃ pāmujjaṃ,||
cittassāhaṃ etaṃ parikkhāraṃ vadāmi.|| ||
Yad idaṃ cittaṃ averaṃ avyāpajjhaṃ tassa bhāvanāya.|| ||
Idha māṇava,||
bhikkhu sajjhāya-bahulo hoti.|| ||
So sajjhāya-bahulomhīti labhati attha-vedaṃ labhati,||
dhamvedaṃ,||
labhati dhamm’ūpasaṃhitaṃ pāmujjaṃ yan taṃ kusal’ūpasaṃhitaṃ pāmujjaṃ,||
cittassāhaṃ etaṃ parikkhāraṃ vadāmi.|| ||
Yad idaṃ cittaṃ averaṃ avyāpajjhaṃ tassa bhāvanāya.|| ||
Idha māṇava,||
bhikkhu cāgabahulo hoti.|| ||
So cāgabahulomhīti labhati attha-vedaṃ labhati,||
dhamvedaṃ,||
labhati dhamm’ūpasaṃhitaṃ pāmujjaṃ2 yan taṃ kusal’ūpasaṃhitaṃ pāmujjaṃ,||
cittassāhaṃ etaṃ parikkhāraṃ vadāmi.|| ||
Yad idaṃ cittaṃ averaṃ avyāpajjhaṃ tassa bhāvanāya.|| ||
Ye te māṇava,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Cittassā’haṃ ete parikkhāre vadāmi yad idaṃ cittaṃ averaṃ avyāpajjhaṃ tassa bhāvanāyāti.|| ||
Evaṃ vutte subho māṇavo Todeyya-putto Bhagavantaṃ etad avoca: sutaṃ me taṃ bho Gotama,||
Samaṇo Gotamo Brahmānaṃ sahavyatāya Maggaṃ jānātīti.3.|| ||
Taṃ kiṃ maññasi māṇava,||
āsanne ito na’akāragāmo,||
na-y-ito dūre na’akāragāmoti?|| ||
Evaṃ bho.|| ||
Āsanne ito na’akāragāmo,||
na-y-ito dūre na’akāragāmoti.|| ||
Taṃ kiṃ maññasi māṇava,||
idhassa4 puriso na’akāragāme jātavaddho5 tam enaṃ na’akāragāmato tāvad-eva avasaṭaṃ6 na’akāragāmassa Maggaṃ puccheyyuṃ.|| ||
Siyā nu kho māṇava,||
tassa purisassa na’akāragāme jātavaddhassa na’akāragāmassa Maggaṃ puṭṭhassa dandhāyitattaṃ vā vitthāyitattaṃ vāti?|| ||
No h’idaṃ bho Gotama,||
taṃ kissa hetu: asu hi bho Gotama,||
puriso na’akāragāme jātavaddho tassa sabbān’eva na’akāragāmassa maggāni suviditānī’ ti.|| ||
Siyā nu kho māṇava,||
tassa purisassa na’akāragāme jātavaddhassa na’akāragāmassa Maggaṃ puṭṭhassa dandhāyitattaṃ [207] vā vitthāyitattaṃ vā,||
na tv’eva Tathāgatassa Brahma-lokaṃ vā Brahma-loka-gāminiṃ vā paṭipadaṃ puṭṭhassa dandhāyitattaṃ vā vitthāyitattaṃ vā.|| ||
Brahmānaṃ c’āhaṃ māṇava,||
pajānāmi,||
Brahma-lokañ ca Brahma-loka-gāminiñca paṭipadaṃ.|| ||
Yathā paṭipanno ca Brahmā Brahma-lokaṃ upapanno,||
tañ ca pajānamī’ ti.|| ||
‘Sutaṃ me taṃ bho Gotama,||
Samaṇo Gotamo Brahmāṇaṃ sahavyatāya Maggaṃ desetī’ ti.|| ||
Sādhu me bhavaṃ Gotamo Brahmānaṃ sahavyatāya Maggaṃ desetu’ ti.|| ||
Tena hi māṇava,||
suṇāhi,||
sādhukaṃ manasi karohi,||
bhāsissāmīti.|| ||
Evaṃ bhoti kho subho māṇavo Todeyya-putto Bhagavato paccassosi.|| ||
Bhagavā etad avoca: ‘katamo ca māṇava,||
Brahmānaṃ sahavyatāya Maggo: idha māṇava,||
bhikkhu mettā-saha-gatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati.|| ||
Tathā dutiyaṃ,||
tathā tatiyaṃ,||
tathā catutthiṃ.|| ||
Iti uddham-adho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya1 sabbā-vantaṃ lokaṃ mettā saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā viharati.|| ||
Evaṃ bhāvitāya kho māṇava,||
mettāya ceto-vimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ,||
na taṃ tatrāvasissati.|| ||
Na taṃ tatrāvatiṭṭhati.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
balavā saṅkhadhamo appakasiren’eva catu-d-disā viññāpeyya.|| ||
Evam eva kho māṇava,||
evaṃ bhavitāya mettāya ceto vimuttiyā,||
yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ na taṃ tatrāvasissati.|| ||
Na taṃ tatrāvatiṭṭhati.|| ||
Ayam pi kho māṇava,||
Brahmāṇaṃ sahavyatāya Maggo.|| ||
Puna ca paraṃ māṇava,||
bhikkhu karuṇā-saha-gatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati.|| ||
Tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthiṃ.|| ||
Iti uddham-adho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya4 sabbā-vantaṃ lokaṃ karuṇā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena [208] appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā viharati.|| ||
Evaṃ bhāvitāya kho māṇava,||
karuṇāya ceto-vimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ,||
na taṃ tatrāvasissati,||
na taṃ tatrāvatiṭṭhati.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
balavā saṅkhadhamo appakasiren’eva catu-d-disā viññāpeyya.|| ||
Evam eva kho māṇava,||
evaṃ bhāvitāya karuṇāya ceto-vimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ,||
na taṃ tatrāvasissati,||
na taṃ tatrāvatiṭṭhati.|| ||
Ayam pi kho māṇava,||
brāhmānaṃ sahavyatāya Maggoti.|| ||
Puna ca paraṃ māṇava bhikkhu muditā-saha-gatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati.|| ||
Tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthiṃ.|| ||
Iti uddham-adho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya4 sabbā-vantaṃ lokaṃ muditā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā viharati.|| ||
Evaṃ bhāvitāya kho māṇava,||
muditāya ceto-vimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ,||
na taṃ tatrāvasissati,||
na taṃ tatrāvatiṭṭhati.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
balavā saṅkhadhamo appakasiren’eva catu-d-disā viññāpeyya.|| ||
Evam eva kho māṇava,||
evaṃ bhāvitāya muditāya ceto-vimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ,||
na taṃ tatrāvasissati,||
na taṃ tatrāvatiṭṭhati.|| ||
Ayam pi kho māṇava,||
brāhmāṇaṃ sahavyatāya Maggoti.|| ||
Puna ca paraṃ māṇava,||
bhikkhu upekkhā-saha-gatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati.|| ||
Tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthiṃ.|| ||
Iti uddham-adho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya4 sabbā-vantaṃ lokaṃ upekkhā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā viharati.|| ||
Evaṃ bhāvitāya kho māṇava,||
upekkhāya ceto-vimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ,||
na taṃ tatrāvasissati,||
na taṃ tatrāvatiṭṭhati.|| ||
Seyyathā pi māṇava,||
balavā saṅkhadhamo appakasiren’eva catu-d-disā viññāpeyya.|| ||
Evam eva kho māṇava,||
evaṃ bhāvitāya upekkhāya ceto-vimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ,||
na taṃ tatrāvasissati,||
na taṃ tatrāvatiṭṭhati.|| ||
Ayam pi kho māṇava,||
brāhmānaṃ sahavyatāya Maggoti.|| ||
Evaṃ vutte subho māṇavo Todeyya-putto Bhagavantaṃ etad avoca: abhikkantaṃ bho Gotama abhikkantaṃ bho Gotama,||
seyyathā pi bho Gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya,||
paṭi-c-channaṃ vā vivareyya,||
mūḷhassa vā Maggaṃ ācikkheyya’ andha-kāre vā tela-pajjotaṃ dhāreyya,||
‘cakkhu-manto rūpāni dakkhintī’ti,||
evam evaṃ bhotā Gotamena aneka-pariyāyena dhammo pakāsito.|| ||
Es’āhaṃ bhavantaṃ Gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi Dhammañ ca bhikkhu-saṅghañ ca.|| ||
Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ Gotamo dhāretu ajja-t-agge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ.|| ||
Handa cadāni mayaṃ bho Gotama,||
gacchāma,||
bahu-kiccā mayaṃ bahu-karaṇiyyāti.|| ||
Yassa dāni tvaṃ māṇava,||
kālaṃ maññasīti.|| ||
Atha kho subho māṇavo Todeyya-putto Bhagavato bhāsitaṃ abhinan’ditvā anumo-ditvā uṭṭhāy āsanā Bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.|| ||
Tena kho pana samayena Jānussoṇi brāhmaṇo sabbasetena valabhīrathena2 Sāvatthīyā niyyāti divādivassa.|| ||
Addasā kho Jānussoṇi brāhmaṇo subhaṃ māṇavaṃ Todeyya-puttaṃ dūrato va āga-c-chantaṃ.|| ||
Disvāna subhaṃ māṇavaṃ Todeyya-puttaṃ etad avoca: ‘handa kuto nu bhavaṃ Bhāradvājo āgacchati divādivassāti?|| ||
Ito hi kho bho,||
ahaṃ āgacchāmi samaṇassa Gotamassa sannikāti.|| ||
Taṃ kiṃ maññasi bhavaṃ Bhāradvājo samaṇassa Gotamassa paññāveyyattiyaṃ paṇḍito maññeti?|| ||
[209] Ko c’āhaṃ bho,||
ko ca samaṇassa Gotamassa paññāveyyattiyaṃ jānissāmi.|| ||
Sopi nūnassa tādisova,||
yo samaṇassa Gotamassa paññāveyyattiyaṃ jāneyyāti.|| ||
Uḷārāya khalu bhavaṃ Bhāradvājo samaṇaṃ Gotamaṃ pasaṃsāya pasaṃsatī ti.|| ||
Ko c’āhaṃ bho,||
ko ca samaṇaṃ Gotamaṃ pasaṃsissāmi.|| ||
Pasatthapasattho ca so bhavaṃ Gotamo,||
seṭṭho deva-manussānaṃ,||
ye cime bho brāhmaṇa,||
pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||
Cittassa te Samaṇo Gotamo parikkhāre vadeti.|| ||
Yad idaṃ cittaṃ averaṃ avyāpajjhaṃ tassa bhāvanāyāti.|| ||
Evaṃ vutte Jāṇussoṇī brāhmaṇo sabba-setā va’abhīrathā.|| ||
Orohitvā ekaṃsaṃ uttarā-saṅgaṃ karitvā yena Bhagavā ten’añjaliṃ paṇāmetvā udānaṃ udānesi.|| ||
Lābhā rañño Pasenadissa Kosalassa su-laddhalābhā rañño Pasenadissa Kosalassa,||
yassa vijite Tathāgato viharati arahaṃ Sammā Sambuddho’ ti.|| ||
Subha Suttaṃ
Tìm hiểu Kinh tạng Nikaya – Tâm học là cuốn sách Online giới thiệu về bộ kinh Nikaya , các bản dịch và chú giải được Tâm Học soạn từ các nguồn đáng tín cậy trên mạng internet.
Tuy nhiên đây vẫn là sách chỉ có giá trị tham khảo , mang tính chủ quan của tác giả Tâm học.
Hits: 10