TRUNG BỘ KINH – BÀI KINH SỐ 67

Catumà

1. TOÁT YẾU

Càtumà Sutta – At Càtumà.

The Buddha teaches a group of newly ordained monks four dangers to be overcome by those who have gone forth into homelessness.

Ở Catumà.

Phật giảng dạy cho một nhóm tân tỳ kheo về bốn nguy hiểm mà người xuất gia từ bỏ gia đình cần phải vượt qua.

1. TÓM TẮT

Phật ở Catuma trong rừng cây Kha lưu lặc, Xá lợi Phất và Mục kiền Liên dẫn về nhiều tân tỳ kheo. Họ gây nhiều tiếng động khi xếp đặt y bát và chào hỏi nhau. Phật hỏi A Nan: “Cái gì bên ngoài nghe như là hàng cá đang tranh giành với nhau?”[1] Tôn giả A Nan bạch Phật, đấy là năm trăm tân tỳ kheo do Xá lợi Phất và Mục kiền Liên dẫn đầu muốn đến yết kiến Thế tôn. Phật cho gọi họ đến bảo đi chỗ khác, không được ở gần Ngài.

Các tỳ kheo ấy sau khi đảnh lễ Phật, thu xếp y bát ra đi. Các Thích tử trú ở Catuma và Phạm thiên [2] đến xin Phật giúp đỡ chúng tỳ kheo này, vì họ xuất gia chưa lâu, nếu không được yết kiến Thế tôn, chẳng khác nào hạt giống không được tưới nước, nghé con không được gần bò mẹ.

Phật hoan hỉ với ví dụ ấy nên cho gọi các tân tỳ kheo đến dưới sự hướng dẫn của hai tôn giả. Phật hỏi họ nghĩ gì khi chúng tỳ kheo bị đuổi. Tôn giả Xá lợi Phất trả lời: “Bạch Thế tôn, con nghĩ từ nay Thế tôn sẽ ít bận rộn, chúng con cũng ít bận rộn, sẽ được trú trong hiện tại lạc.”

Mục kiền Liên nói:”Con nghĩ rằng từ nay Thế tôn sẽ ít bận rộn, sẽ trú trong hiện tại lạc. Nhưng con và tôn giả Sariputta sẽ lãnh đạo chúng tỳ kheo này.”

Phật khen Mục kiền Liên [3] và dạy:”Chỉ có Phật và hai tôn giả có thể lãnh đạo chúng tỳ kheo.” Rồi Ngài giáo giới các tân tỳ kheo về bốn điều đáng sợ [4] cho những người xuống nước, là sóng, cá sấu, nước xoáy, cá dữ.

Có người do thấy khổ sinh tử, xuất gia từ bỏ gia đình. Khi được dạy về đi đứng nằm ngồi, cách mang y bát, vị ấy nghĩ những người này chỉ thuộc hàng con cháu ta, lại giảng dạy cho ta, và bất mãn hoàn tục. Ðây là sự đáng sợ về sóng, nghĩa là phẫn não do tự ái.

Về ăn uống, vị ấy được dạy cái này được phép, cái này không được phép, nên ăn đúng thời, không nên ăn phi thời. Vị ấy suy nghĩ: Lúc ở nhà, muốn nhai cái gì ta nhai [5] cái đó, không cần được phép hay không được phép, đúng thời hay không đúng thời [6]. Bây giờ hình như các món ăn ngon đang bị chận đứng trên miệng. Vị ấy bất mãn hoàn tục. Ðây là sự đáng sợ về cá sấu, nghĩa là tham ăn.

Lúc đi khất thực do không phòng hộ các căn, tỳ kheo trông thấy người đời hưởng thụ năm dục đâm ra tiếc nuối, từ bỏ học giới và hoàn tục. Ðây là sự đáng sợ hãi về nước xoáy, nghĩa là năm dục.

Khi vào xóm làng trông thấy phụ nữ, do không phòng hộ các căn, không an trú chánh niệm, dục tình khởi lên phá hoại tâm vị ấy. Do bị dục tình phá hoại, vị ấy hoàn tục. Ðây là sự đáng sợ về cá dữ, đồng nghĩa với phụ nữ.

Các tỳ kheo hoan hỉ tín thọ lời Phật dạy.

III. CHÚ GIẢI

1. Luận giải đưa ra 2 giải thích, một giải thích phù hợp với cách dịch này, giải thích kia “người đánh cá bắt được cá.”
2. Chính Phạm Thiên đã thỉnh cầu Phật thuyết Pháp cho thế gian khi Ngài mới giác ngộ. Xem kinh 26.
3. Trong trường hợp này, tôn giả Xá lợi Phất có lỗi khi không nhận trách nhiệm vì tăng già là trách nhiệm của 2 vị trưởng lão. Bởi thế Phật quở trách Xá lợi Phất nhưng khen Mục kiền Liên vì có tinh thần trách nhiệm.
4. Phật khởi sự giảng giáo lý này để hiển thị rằng có 4 sự nguy hiểm trong giáo lý Ngài. Những người có thể vượt qua những nguy hiểm này sẽ được an lập trong nền giáo pháp, trong khi những người khác sẽ không được an lập.
5. Pali dùng 2 từ khác nhau để chỉ 2 loại thức ăn, là loại cứng và loại mềm. Loại cứng bao gồm tất cả thứ rau đậu trái, và loại mềm gồm các loại ngũ cốc, thịt cá. Những thức ăn cần thưởng thức bao gồm các thứ nước giải khát.
6. Thời gian thích hợp để ăn là từ sáng đến trưa, ngoài thời gian ấy chỉ được uống nước.
7. PHÁP SỐ

Bốn điều đáng sợ cho người mới xuất gia. Năm dục tăng trưởng. Sáu căn.

1. KỆ TỤNG

Nhiều vị mới xuất gia
Theo tôn giả Thu tử
Về rừng Ca tu ma
Ðể yết kiến đức Phật
Họ gây nhiều tiếng ồn
Khi xếp đặt y bát
Chào hỏi nhau lớn tiếng
Làm kinh động Thế tôn.
Ngài gọi A Nan hỏi :
“Cái gì ở bên ngoài
Nghe như là hàng cá
Ðang tranh giành nhau cá?”
A Na liền bạch Phật
“Ðấy là tân tỳ kheo
Ðại sư huynh dẫn về
Muốn yết kiến Thế tôn.”
Phật cho gọi vào bảo
“Nay ta đuổi các ngươi
Hãy đi, đi chỗ khác
Không được ở gần Ta.”
Các tỳ kheo vâng lệnh
Lễ Phật rồi ra đi
Thấy thế các Thích tử
Khuyên nán lại chốc lát.
Phạm thiên và Thích tử
Ðều đến xin Thế tôn
Xót thương chúng tỳ kheo
Như mẹ thương con nhỏ
Tâm họ còn non nớt
Mới xuất gia chưa lâu
Không được gần Thế tôn
Như mầm không tưới nước
Nghé con còn măng sữa
Không được gần bò mẹ.
Nghe lời nói khéo ấy
Phật gọi họ đi vào.
Xá lợi Phất Mục Liên
Dẫn chúng vào yết Phật
Phật hỏi nghĩ thế nào
Khi ta đuổi tỳ kheo
Xá lợi Phất thưa rằng
“Từ nay khỏi rộn ràng
Phật trú hiện tại lạc
Chúng con cũng được an.”
Mục kiền Liên bạch Phật
“Thế tôn sẽ được an
Nhưng con phải lo toan
Hướng dẫn đàn hậu học.”
Phật khen Mục kiền Liên
Có tinh thần độ chúng
Rồi ban lời giáo huấn
Những người mới xuất gia :
Như người ra sông biển,
Sợ sóng và cá sấu
Nước xoáy cùng cá mập
Xuất gia sợ bốn điều :
Ðược đồng tu dạy bảo
Nghĩ “Bằng con cháu ta
Lại giảng dạy cho ta.”
Ðây là sóng phẫn nộ.
Ông nên nhai cái này
Cái này không được nhai
Ăn uống phải đúng thời
Phi thời không được phép.
Khi ta chưa xuất gia
Muốn gì ăn thứ ấy
Cái đúng thời, ta nhai
Phi thời, ta cũng nhai.
Bây giờ thì mất hết
Những món ăn hảo hạng
Do thí chủ cúng dường
Bị chận ngang cổ họng.
Với ý nghĩ như trên
Vị ấy bèn hoàn tục
Ðây mối nguy cá sấu
Ðồng nghĩa với tham ăn.
Không phòng hộ các căn
Khi nghe thanh thấy sắc
Tiếc nuối, mong hoàn tục
Là nước xoáy ngũ dục.
Khi thấy người khác phái
Không giữ gìn chánh niệm
Bị dục tình phá hoại
Là cá mập phụ nữ.
Chúng tỳ kheo tín thọ
Lời Thế tôn giáo huấn
Ðề phòng bốn hiểm nguy
Trong đời tu phạm hạnh.

-ooOoo-