TRUNG BỘ KINH – BÀI KINH SỐ 100

Sangàrava

1. TOÁT YẾU

Sangàrava Sutta – To Sangàrava.

A brahmin student questions the Buddha about the basis on which he teaches the fundamentals of the holy life.

Giảng cho Sangàrava.

Một thanh niên bà la môn hỏi Phật về nền tảng dựa trên đó Ngài giảng dạy những điều căn bản của đời sống phạm hạnh.

1. TÓM TẮT

Nữ bà la môn Dhananjani [1] sùng tín Phật, Pháp, Tăng, mỗi khi trượt chân bà lại thốt lên lời tán thán ba ngôi báu. Sangàrava lúc đầu chỉ trích bà, nhưng sau theo lời khuyên, đến yết kiến Phật và hỏi: có một số sa môn, bà la môn cũng tự nhận (giảng dạy) căn bản phạm hạnh sau khi đã chứng đạt ngay hiện tại [2] cứu cánh bỉ ngạn nhờ thượng trí, vậy Ngài là thế nào giữa các vị ấy.

Phật dạy có ba hạng, hạng 1 do truyền thống, họ tự nhận đã đắc đạo; như các bà la môn thông hiểu ba tập Vệ đà. Hạng 2 do tin tưởng, như các nhà lý luận và tra tầm [3]. Hạng 3 tự mình hoàn toàn chứng tri [4] những gì trước đấy chưa từng nghe; như Phật. Và Phật thuật lại quá trình tu chứng của Ngài từ khi còn tại gia cho đến khi tìm ra con đường trung đạo tránh hai cực đoan hưởng lạc và ép xác, ngồi thiền đạt giác ngộ.

III. CHÚ GIẢI

1. Dhànanjànì là một bậc Dự lưu. Theo kinh sớ, Sangàrava là em trai của chồng bà.
2. Ditthadhammàbhinnàvosànapàramippatt àdibrahmacariyam patijànanti. Kinh sớ chú: Họ tự cho là những người sáng tạo, khai sáng, phát sinh một đời phạm hạnh, nói: Sau khi biết và thấy ngay trong đời hiện tại, sau khi đạt dến tột đỉnh, chúng tôi đã đạt niết bàn gọi là hoàn toàn vì vượt trên tất cả.
3. Điều khó hiểu là những người lý luận tra tầm (takkì, vìmamsì) ở đây được nói là dựa trên căn bản của đức tin thuần túy – saddhamattakena. Chỗ khác thì tin và lý luận tương phản như hai nền tảng khác nhau của sự xác tín (Trung 95), và chỉ đức tin mà thôi thì rất gần với sự căn cứ vào truyền khẩu, hơn là với lý luận và tra tầm.
4. Sàmam yea dhammam abhinnàya. Câu này nhấn mạnh sự thân chứng kể như nền tảng để công bố đời sống phạm hạnh.
5. PHÁP SỐ

3 hạng người tự công bố đã chứng thượng trí: hạng nghe nhiều, hạng tín tưởng và hạng thân chứng.

1. KỆ TỤNG

Một nữ bà la môn
Tên Dhananjani
Do lòng tin tha thiết
Trượt chân niệm Phật đà
Một nam bà la môn
Tên Sangàrava
Chê thật là hạ liệt
Tán thán kẻ trọc đầu.
– Này hiền giả thân mến
Chớ thốt lời phạm thượng
Ngươi sẽ không nói vậy
Nếu biết được Thế tôn.
Nghe lời khuyên can này
Bà la môn quyết định
Đi đến yết kiến Phật
Và bạch hỏi Thế tôn:
– Tôn giả Gotama
Sa môn bà la môn
Nhiều người giảng phạm hạnh
Đều xưng được thượng trí
Giữa những người như vậy
– đều chứng đắc như nhau
Con hỏi Gotama
Có quan hệ thế nào?
Phật dạy có ba hạng
“Hạng 1 do truyền thống
Tự nhận đã đắc đạo
Khi thông ba Vệ đà
Hạng 2 do tin tưởng
Nhờ lý luận tra tầm
Hạng 3 tự chứng tri
Những gì chưa từng biết
Một trong những vị này
Chính là Phật Thế tôn
Ngài tự mình chứng tri
Pháp chưa từng nghe nói.”

-ooOoo-