MN 12: Mahā Sīhanāda Suttaṃ

Phần I  –  Phần II  –  Phần III


Majjhima Nikāya
1. Mūla-Paṇṇāsa
2. Sīhanāda Vagga

Sutta 12

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 


[68]

[1][chlm][pts][ntbb][upal][than] Evaṃ me sutaṃ:|| ||

Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Vesāliyaṃ viharati||
bahinagare avarapure vana-saṇḍe.|| ||

Tena kho pana samayena Sunakkhatto Licchavi-putto||
acira-pakkanto hoti||
imasmā Dhamma-Vinayā.|| ||

So Vesāliyaṃ parisatiṃ||
etaṃ vācaṃ bhāsati:|| ||

“N’atthi samaṇassa Gotamassa uttariṃ manussa-dhammā||
alam-ariya-ñāṇa-dassana-viseso,||
takka-pariyāhataṃ Samaṇo Gotamo dhammaṃ deseti||
vīmaṃs-ā-nucaritaṃ sayaṃ-paṭibhānaṃ||
yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito,||
so niyyāti takkarassa sammā dukkha-k-khayāyā” ti.|| ||

[2] Atha kho āyasmā Sāriputto||
pubbaṇha-samayaṃ nivāsetvā||
patta-cīvaraṃ ādāya||
Vesāliṃ piṇḍāya pāvisi.|| ||

Assosi kho āyasmā Sāriputto||
Sunakkhattassa Licchavi-puttassa Vesāliyaṃ parisatiṃ||
evaṃ vācaṃ bhāsa-mānassa:|| ||

“N’atthi samaṇassa Gotamassa uttariṃ manussa-dhammā||
alam-ariya-ñāṇa-dassana-viseso,||
takka-pariyāhataṃ Samaṇo Gotamo dhammaṃ deseti||
vīmaṃs-ā-nucaritaṃ sayaṃ-paṭibhānaṃ||
yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito,||
so niyyāti takkarassa sammā dukkha-k-khayāyā” ti.|| ||

[3] Atha kho āyasmā Sāriputto||
Vesāliyaṃ piṇḍāya||
caritvā pacchā-bhattaṃ||
piṇḍa-pāta-paṭikkanto||
yena Bhagavā ten’upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā||
eka-m-antaṃ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṃ nisinno kho||
āyasmā Sāriputto Bhagavantaṃ etad avoca:|| ||

“Sunakkhatto bhante Licchavi-putto||
acira-pakkanto imasmā Dhamma-Vinayā,||
so Vesāliyaṃ parisatiṃ||
evaṃ vācaṃ bhāsati:|| ||

‘N’atthi samaṇassa Gotamassa uttariṃ manussa-dhammā||
alam-ariya-ñāṇa-dassana-viseso,||
takka-pariyāhataṃ Samaṇo Gotamo dhammaṃ deseti||
vīmaṃs-ā-nucaritaṃ sayaṃ-paṭibhānaṃ||
yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito,||
so niyyāti takkarassa sammā dukkha-k-khayāyā’ ti” ti.|| ||

[4] “Kodhano Sāriputta Sunakkhatto mogha-puriso.|| ||

Kodhā ca pan’assa esā vācā bhāsitā.|| ||

‘Avaṇṇaṃ bhāsissāmī’ ti.|| ||

So Sāriputta Sunakkhatto mogha-puriso||
vaṇṇaṃ yeva Tathāgatassa [69] bhāsati.|| ||

Vaṇṇo h’eso Sāriputta Tathāgatassa,||
yo evaṃ vadeyya:|| ||

‘Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito,||
so niyyāti takkarassa sammā dukkha-k-khayāyā’ ti.|| ||

[5] Ayam pi hi nāma Sāriputta,||
Sunakkhattassa mogha-purisassa||
mayi dhamm’anvayo na bhavissati:|| ||

‘Iti pi so Bhagavā||
arahaṃ||
Sammā Sambuddho||
vijjā-caraṇa-sampanno||
Sugato||
loka-vidū||
anuttaro purisa-damma-sārathī||
Satthā deva-manussānaṃ||
Buddho Bhagavā’ ti.|| ||

[6] Ayam pi hi nāma Sāriputta||
Sunakkhattassa mogha-purisassa||
mayi dhamm’anvayo na bhavissati:|| ||

‘Iti pi so Bhagavā aneka-vihitaṃ||
iddhi-vidhaṃ pacc’anubhoti:|| ||

Eko pi hutvā bahudhā assaṃ,||
bahudhā pi hutvā eko assaṃ,||
ā-vībhāvaṃ||
tiro-bhāvaṃ||
tiro-kuḍḍaṃ||
tiro-pākāraṃ||
tiro-pabbataṃ||
asajja-māno gacchati||
seyyathā pi ākāse,||
paṭhaviyā pi ummujjani-mujjaṃ karoti||
seyyathā pi udake,||
udake pi abhijja-māne gacchati||
seyyathā pi paṭhaviyaṃ,||
ākāse pi pallaṇkena kamati||
seyyathā pi pakkhī sakuṇo,||
ime pi candima-suriye||
evaṃ mahiddhike||
evaṃ mah-ā-nubhāve pāṇinā||
parimaseyyaṃ||
parimajjeyyaṃ,||
yāva Brahma-lokā pi kāyena vasaṃ vattetī’ ti.

[7] Ayam pi hi nāma Sāriputta,||
Sunakkhattassa mogha-purisassa||
mayi dhamm’anvayo na bhavissati:|| ||

‘Iti pi so Bhagavā dibbāya sota-dhātuyā||
visuddhāya atikkanta-mānusikāya||
ubho sadde suṇāti||
dibbe ca||
mānuse ca||
ye dūre santike cā’ ti.|| ||

[8] Ayam pi hi nāma Sāriputta,||
Sunakkhattassa mogha-purisassa||
mayi dhamm’anvayo na bhavissati:|| ||

“Iti pi so Bhagavā para-sattāṇaṃ||
para-puggalānaṃ||
cetasā ceto paricca pajānāti:|| ||

Sarāgaṃ vā cittaṃ,||
‘Sarāgaṃ cittan’ ti pajānāti;||
vīta-rāgaṃ vā cittaṃ,||
‘Vīta-rāgaṃ cittan’ ti pajānāti;||
sadosaṃ vā cittaṃ,||
‘Sadosaṃ cittan’ ti pajānāti;||
vīta-dosaṃ vā cittaṃ,||
‘Vīta-dosaṃ cittan’ ti pajānāti;||
samohaṃ vā cittaṃ,||
‘Samohaṃ cittan’ ti pajānāti;||
vīta-mohaṃ vā cittaṃ,||
‘Vīta-mohaṃ cittan’ ti pajānāti; -||
saṇkhittaṃ vā cittaṃ,||
‘Saṇkhittaṃ cittan’ ti pajānāti;||
vikkhittaṃ vā cittaṃ,||
‘Vikkhittaṃ cittan’ ti pajānāti;||
mahaggataṃ vā cittaṃ,||
‘Mahaggataṃ cittan’ ti pajānāti;||
amahaggataṃ vā cittaṃ,||
‘Amahaggataṃ cittan’ ti pajānāti;||
sa-uttaraṃ vā cittaṃ,||
‘Sa-uttaraṃ cittan’ ti pajānāti;||
anuttaraṃ vā cittaṃ,||
‘Anuttaraṃ cittan’ ti pajānāti;||
samāhitaṃ vā cittaṃ,||
samā- [35] ‘Hitaṃ cittan’ ti pajānāti;||
asamāhitaṃ vā cittaṃ,||
‘Asamāhitaṃ cittan’ ti pajānāti;||
vimuttaṃ vā cittaṃ,||
‘Vimuttaṃ cittan’ ti pajānāti;||
avimuttaṃ vā cittaṃ,||
‘Avimuttaṃ cittan’ ti pajānāti” ti.

[9] Dasa kho pan’imāni Sāriputta||
Tathāgatassa Tathāgata-balāni||
yehi balehi samannāgato Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

Katamāni dasa?|| ||

[1] Idha Sāriputta, Tathāgato||
ṭhānañ ca ṭhānato||
aṭṭhānañ ca aṭṭhānato||
yathā-bhūtaṃ pajānāti.|| ||

Yam pi Sāriputta, Tathāgato||
ṭhānañ ca ṭhānato||
aṭṭhānañ ca aṭṭhānato||
yathā-bhūtaṃ pajānāti,||
idam pi Sāriputta, Tathā- [70] gatassa Tathāgata-balaṃ hoti||
yaṃ balaṃ āgamma Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

[2] Puna ca paraṃ Sāriputta, Tathāgato||
atītān-ā-gata-pacc’uppannānaṃ||
kamma-samā-dānānaṃ||
ṭhānaso hetuso vipākaṃ||
yathā-bhūtaṃ pajānāti.|| ||

Yam pi Sāriputta, Tathāgato||
atītān-ā-gata-pacc’uppannānaṃ||
kamma-samā-dānānaṃ||
ṭhānaso hetuso vipākaṃ||
yathā-bhūtaṃ pajānāti,||
idam pi Sāriputta, Tathāgatassa Tathāgata-balaṃ hoti||
yaṃ balaṃ āgamma Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

[3] Puna ca paraṃ Sāriputta, Tathāgato||
sabbattha-gāminiṃ paṭipadaṃ||
yathā-bhūtaṃ pajānāti.|| ||

Yam pi Sāriputta, Tathāgato||
sabbattha-gāminiṃ paṭipadaṃ||
yathā-bhūtaṃ pajānāti,||
idam pi Sāriputta, Tathāgatassa Tathāgata-balaṃ hoti||
yaṃ balaṃ āgamma Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

[4] Puna ca paraṃ Sāriputta, Tathāgato aneka-dhātu-nānā-dhātu-lokaṃ||
yathā-bhūtaṃ pajānāti.|| ||

Yam pi Sāriputta, Tathāgato||
aneka-dhātu-nānā-dhātu-lokaṃ||
yathā-bhūtaṃ pajānāti,||
idam pi Sāriputta, Tathāgatassa Tathāgata-balaṃ hoti||
yaṃ balaṃ āgamma Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

[5] Puna ca paraṃ Sāriputta, Tathāgato||
sattāṇaṃ nān-ā-dhimutti-kataṃ||
yathā-bhūtaṃ pajānāti.|| ||

Yam pi Sāriputta Tathāgato||
sattāṇaṃ nān-ā-dhimutti-kataṃ||
yathā-bhūtaṃ pajānāti,||
idam pi Sāriputta, Tathāgatassa Tathāgata-balaṃ hoti||
yaṃ balaṃ āgamma Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

[6] Puna ca paraṃ Sāriputta, Tathāgato||
para-sattāṇaṃ||
para-puggalānaṃ||
indriya-paro-pariyattaṃ||
yathā-bhūtaṃ pajānāti.|| ||

Yam pi Sāriputta Tathāgato||
para-sattāṇaṃ||
para-puggalānaṃ||
indriya-paro-pariyattaṃ||
yathā-bhūtaṃ pajānāti,||
idam pi Sāriputta, Tathāgatassa Tathāgata-balaṃ hoti||
yaṃ balaṃ āgamma Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

[7] Puna ca paraṃ Sāriputta, Tathāgato||
jhāna-vimokkha-samādhi-samāpattīnaṃ||
saṅkilesaṃ,||
vodānaṃ,||
vuṭṭhānaṃ,||
yathā-bhūtaṃ pajānāti.|| ||

Yam pi Sāriputta, Tathāgato||
jhāna-vimokkha-samādhi-samāpattīnaṃ||
saṅkilesaṃ,||
vodānaṃ,||
vuṭṭhānaṃ,||
yathā-bhūtaṃ pajānāti,||
idam pi Sāriputta, Tathāgatassa Tathāgata-balaṃ hoti||
yaṃ balaṃ āgamma Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

[8] Puna ca paraṃ Sāriputta, Tathāgato||
aneka-vihitaṃ pubbe-nivāsaṃ anussarati.|| ||

Seyyath’īdaṃ:|| ||

Ekam pi jātiṃ,||
dve pi jātiyo,||
tisso pi jātiyo,||
catasso pi jātiyo,||
pañca pi jātiyo,||
dasa pi jātiyo,||
vīsatim pi jātiyo,||
tiṃsam pi jātiyo,||
cattārīsam pi jātiyo,||
paññāsam pi jātiyo,||
jāti-satam pi jāti-sahassam pi jāti-sata-sahassam pi,||
aneke pi saṃvaṭṭa-kappe||
aneke pi vivaṭṭa-kappe||
aneke pi saṃvaṭṭa-vivaṭṭa-kappe —|| ||

‘Amutr’āsiṃ evaṃ nāmo,||
evaṃ gotto,||
evaṃ vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṃ sukha-dukkha-paṭisaṃvedī,||
evam-āyu-pariyanto,||
so tato cuto amutra upapādiṃ.|| ||

Tatrāp’āsiṃ evaṃ nāmo,||
evaṃ gotto,||
evaṃ vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṃ sukha-dukkha-paṭisaṃvedī,||
evam-āyu-pariyanto.|| ||

So tato cuto idh’ūpapanno’ ti.|| ||

Iti sākāraṃ sa-uddesaṃ aneka-vihitaṃ pubbe-nivāsaṃ anussarati.|| ||

Yam pi Sāriputta, Tathāgato||
aneka-vihitaṃ pubbe-nivāsaṃ anussarati.|| ||

Seyyath’īdaṃ:|| ||

Ekam pi jātiṃ,||
dve pi jātiyo,||
tisso pi jātiyo,||
catasso pi jātiyo,||
pañca pi jātiyo,||
dasa pi jātiyo,||
vīsatim pi jātiyo,||
tiṃsam pi jātiyo,||
cattārīsam pi jātiyo,||
paññāsam pi jātiyo,||
jāti-satam pi||
jāti-sahassam pi||
jāti-sata-sahassam pi,||
aneke pi saṃvaṭṭa-kappe||
aneke pi vivaṭṭa-kappe||
aneke pi saṃvaṭṭa-vivaṭṭa-kappe:|| ||

‘Amutr’āsiṃ evaṃ nāmo,||
evaṃ gotto,||
evaṃ vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṃ sukha-dukkha-paṭisaṃvedī,||
evam-āyu-pariyanto,||
so tato cuto amutra upapādiṃ.|| ||

Tatrāp’āsiṃ evaṃ nāmo,||
evaṃ gotto,||
evaṃ vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṃ sukha-dukkha-paṭisaṃvedī,||
evam-āyu-pariyanto.|| ||

So tato cuto idh’ūpapanno’ ti.|| ||

Iti sākāraṃ sa-uddesaṃ aneka-vihitaṃ pubbe-nivāsaṃ anussarati.|| ||

Idam pi Sāriputta,||
Tathāgatassa Tathāgata-balaṃ hoti||
yaṃ balaṃ āgamma Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

[9] Puna ca paraṃ Sāriputta, Tathāgato||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
satte passati:|| ||

Cavamāne upapajjamāne||
hīne||
paṇīte||
suvaṇṇe||
dubbaṇṇe||
sugate||
duggate.|| ||

Yathā kamm’ūpage satte pajānāti:|| ||

“Ime vata bhonto sattā||
kāya-du-c-caritena samannāgatā||
vacī-du-c-caritena samannāgatā||
mano-du-c-caritena samannāgatā||
ariyānaṃ upavādakā||
micchā-diṭṭhikā||
micchā-diṭṭhi-kamma-samā-dānā,||
te kāyassa [71] bhedā param maraṇā||
apāyaṃ duggatiṃ||
vinipātaṃ||
Nirayaṃ upapannā|| ||

Ime vā pana bhonto sattā||
kāya-sucaritena samannāgatā||
vacī-sucaritena samannāgatā||
mano-sucaritena samannāgatā||
ariyānaṃ anupavādakā||
sammā-diṭṭhikā||
sammā-diṭṭhi-kamma-samā-dānā,||
te kāyassa bhedā param maraṇā||
sugatiṃ||
saggaṃ lokaṃ upapannā” ti.|| ||

Iti dibbena cakkhunā||
visuddhena atikkanta-mānusakena||
satte passati||
cavamāne uppajjamāne,||
hīne||
paṇīte||
suvaṇṇe||
dubbaṇṇe||
sugate||
duggate.

Yathā-kamm’ūpage satte pajānāti.|| ||

Yam pi Sāriputta,||
Tathāgato dibbena cakkhunā||
visuddhena atikkanta-mānusakena||
satte passati:|| ||

Cavamāne upapajjamāne||
hīne||
paṇīte||
suvaṇṇe||
dubbaṇṇe||
sugate||
duggate.|| ||

Yathā kamm’ūpage satte pajānāti:|| ||

“Ime vata bhonto sattā||
kāya-du-c-caritena samannāgatā||
vacī-du-c-caritena samannāgatā||
mano-du-c-caritena samannāgatā||
ariyānaṃ upavādakā||
micchā-diṭṭhikā||
micchā-diṭṭhi-kamma-samā-dānā,||
te kāyassa bhedā param maraṇā||
apāyaṃ duggatiṃ||
vinipātaṃ||
Nirayaṃ upapannā|| ||

Ime vā pana bhonto sattā||
kāya-sucaritena samannāgatā||
vacī-sucaritena samannāgatā||
mano-sucaritena samannāgatā||
ariyānaṃ anupavādakā||
sammā-diṭṭhikā||
sammā-diṭṭhi-kamma-samā-dānā,||
te kāyassa bhedā param maraṇā||
sugatiṃ||
saggaṃ lokaṃ upapannā” ti.|| ||

Iti dibbena cakkhunā||
visuddhena atikkanta-mānusakena||
satte passati||
cavamāne uppajjamāne,||
hīne||
paṇīte||
suvaṇṇe||
dubbaṇṇe||
sugate||
duggate.|| ||

Yathā-kamm’ūpage satte pajānāti:||
idam pi Sāriputta,||
Tathāgatassa Tathāgata-balaṃ hoti||
yaṃ balaṃ āgamma Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

[10] Puna ca paraṃ Sāriputta Tathāgato||
āsavānaṃ khayā||
anāsavaṃ ceto-vimuttiṃ||
paññā-vimuttiṃ||
diṭṭhe’va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā||
upasampajja viharati.|| ||

Yam pi Sāriputta Tathāgato||
āsavānaṃ khayā||
anāsavaṃ ceto-vimuttiṃ||
paññā-vimuttiṃ||
diṭṭhe’va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā||
upasampajja viharati,||
idam pi Sāriputta, Tathāgatassa Tathāgata-balaṃ hoti||
yaṃ balaṃ āgamma Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

[10] Imāni kho Sāriputta dasa Tathāgatassa Tathāgata-balāni,||
yehi balehi samannāgato Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti. || ||

[11] Yo kho maṃ Sāriputta||
evaṃ jānantaṃ||
evaṃ passantaṃ||
evaṃ vadeyya:|| ||

‘N’atthi samaṇassa Gotamassa uttariṃ manussa-dhammā||
alam-ariya-ñāṇa-dassana-viseso,||
takka-pariyāhataṃ Samaṇo Gotamo dhammaṃ deseti||
vīmaṃs-ā-nucaritaṃ sayaṃ-paṭibhānaṃ’ ti,”||
taṃ Sāriputta vācaṃ a-p-pahāya||
taṃ cittaṃ a-p-pahāya||
taṃ diṭṭhiṃ appaṭi-nissajjitvā||
yath’ābhataṃ nikkhitto evaṃ Niraye.|| ||

Seyyathā pi Sāriputta bhikkhu||
sīla-sampanno||
samādhi-sampanno||
diṭṭhe’va dhamme aññaṃ ārādheyya,||
evaṃ sampadam idaṃ Sāriputta vadāmi:|| ||

Taṃ vācaṃ a-p-pahāya||
taṃ cittaṃ a-p-pahāya||
taṃ diṭṭhiṃ appaṭi-nissajjitvā||
yath’ābhataṃ nikkhitto evaṃ Niraye.|| ||

[12] Cattār’imāni Sāriputta Tathāgatassa vesārajjāni||
yehi vesārajjehi samannāgato Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
Brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

Katamāni cattāri?|| ||

[1] ‘Sammā Sambuddhassa te paṭijānato||
ime dhammā anabhi-sambuddhā’ ti.|| ||

Tatra vata maṃ samaṇo vā||
brāhmaṇo vā||
devo vā||
Māro vā||
Brahmā vā||
koci vā lokasmiṃ||
[72] saha dhammena paṭicodessat-ī-ti||
nimittam-etaṃ Sāriputta||
na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[2] ‘Khīṇ’āsavassa te paṭijānato||
ime āsavā apari-k-khīṇā’ ti.|| ||

Tatra vata maṃ samaṇo vā||
brāhmaṇo vā||
devo vā||
Māro vā||
Brahmā vā||
koci vā lokasmiṃ||
saha dhammena paṭicodessat-ī-ti||
nimittame etaṃ Sāriputta||
na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[3] ‘Ye kho pana te antarāyikā dhammā vuttā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’ ti.|| ||

Tatra vata maṃ samaṇo vā||
brāhmaṇo vā||
devo vā||
Māro vā||
Brahmā vā||
koci vā lokasmiṃ||
saha dhammena paṭicodessat-ī-ti||
nimittame etaṃ Sāriputta||
na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[4] “Yassa kho pana te atthāya dhammo desito so na niyyāti takkarassa sammā dukkha-k-khayāyā” ti.|| ||

Tatra vata maṃ samaṇo vā||
brāhmaṇo vā||
devo vā||
Māro vā||
Brahmā vā||
koci vā lokasmiṃ||
saha dhammena paṭicodessat-ī-ti||
nimittame etaṃ Sāriputta||
na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[13] Imāni kho Sāriputta cattāri Tathāgatassa vesārajjāni||
yehi vesārajjehi samannāgato Tathāgato||
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,||
parisāsu sīha-nādaṃ nadati,||
brahma-cakkaṃ pavatteti.|| ||

Yo kho maṃ Sāriputta||
evaṃ jānantaṃ||
evaṃ passantaṃ||
evaṃ vadeyya:|| ||

‘N’atthi samaṇassa Gotamassa uttariṃ manussa-dhammā||
alam-ariya-ñāṇa-dassana-viseso,||
takka-pariyāhataṃ Samaṇo Gotamo dhammaṃ deseti||
vīmaṃs-ā-nucaritaṃ sayaṃ-paṭibhānaṃ’ ti,|| ||

taṃ Sāriputta vācaṃ a-p-pahāya||
taṃ cittaṃ a-p-pahāya||
taṃ diṭṭhiṃ appaṭi-nissajjitvā||
yath’ābhataṃ nikkhitto evaṃ Niraye.

Seyyathā pi Sāriputta bhikkhu||
sīla-sampanno||
samādhi-sampanno||
diṭṭhe’va dhamme aññaṃ ārādheyya,||
evaṃ sampadam idaṃ Sāriputta vadāmi:|| ||

Taṃ vācaṃ a-p-pahāya||
taṃ cittaṃ a-p-pahāya||
taṃ diṭṭhiṃ appaṭi-nissajjitvā||
yath’ābhataṃ nikkhitto evaṃ Niraye.|| ||

 

§

 

[14] Aṭṭha kho imā Sāriputta parisā.|| ||

Katamā aṭṭha?|| ||

[1] Khattiyaparisā||
[2] brāhmaṇa-parisā||
[3] gahapati-parisā||
[4] samaṇa-parisā||
[5] Cātu-m-mahārājika-parisā||
[6] Tāvatiṃsa-parisā||
[7] Māra-parisā||
[8] Brahma-parisā.|| ||

Imā kho Sāriputta aṭṭha parisā.|| ||

Imehi kho Sāriputta||
catūhi vesārajjehi samannāgato Tathāgato||
imā aṭṭha parisā upasaṅkamati ajjho-gāhati.|| ||

[15] Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
aneka-sataṃ khattiya-parisaṃ upasaṅkamitā,||
tatra pi mayā sannisinna-pubbañ c’eva||
sallapita-pubbañ ca||
sākacachā ca samāpajjita-pubbā.|| ||

Tatra vata maṃ bhayaṃ vā||
sārajjaṃ vā||
okkamissat-ī-ti nimittame||
etaṃ Sāriputta na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[16] Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
aneka-sataṃ brāhmaṇa-parisaṃ upasaṅkamitā,||
tatra pi mayā sannisinna-pubbañ c’eva||
sallapita-pubbañ ca||
sākacachā ca samāpajjita-pubbā.|| ||

Tatra vata maṃ bhayaṃ vā||
sārajjaṃ vā||
okkamissat-ī-ti nimittame||
taṃ Sāriputta na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[17] Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
aneka-sataṃ gahapati-parisaṃ upasaṅkamitā,||
tatra pi mayā sannisinna-pubbañ c’eva||
sallapita-pubbañ ca||
sākacachā ca samāpajjita-pubbā.|| ||

Tatra vata maṃ bhayaṃ vā||
sārajjaṃ vā||
okkamissat-ī-ti nimittame||
taṃ Sāriputta na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[18] Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
aneka-sataṃ samaṇa-parisaṃ upasaṅkamitā,||
tatra pi mayā sannisinna-pubbañ c’eva||
sallapita-pubbañ ca||
sākacachā ca samāpajjita-pubbā.|| ||

Tatra vata maṃ bhayaṃ vā||
sārajjaṃ vā||
okkamissat-ī-ti nimittame||
taṃ Sāriputta na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[19] Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
aneka-sataṃ Cātu-m-mahārājika-parisaṃ upasaṅkamitā,||
tatra pi mayā sannisinna-pubbañ c’eva||
sallapita-pubbañ ca||
sākacachā ca samāpajjita-pubbā.|| ||

Tatra vata maṃ bhayaṃ vā||
sārajjaṃ vā||
okkamissat-ī-ti nimittame||
taṃ Sāriputta na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[20] Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
aneka-sataṃ Tāvatiṃsaparisaṃ upasaṅkamitā,||
tatra pi mayā sannisinna-pubbañ c’eva||
sallapita-pubbañ ca||
sākacachā ca samāpajjita-pubbā.|| ||

Tatra vata maṃ bhayaṃ vā||
sārajjaṃ vā||
okkamissat-ī-ti nimittame||
taṃ Sāriputta na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[21] Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
aneka-sataṃ Māraparisaṃ upasaṅkamitā,||
tatra pi mayā sannisinna-pubbañ c’eva||
sallapita-pubbañ ca||
sākacachā ca samāpajjita-pubbā.|| ||

Tatra vata maṃ bhayaṃ vā||
sārajjaṃ vā||
okkamissat-ī-ti nimittame||
taṃ Sāriputta na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[22] Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
aneka-sataṃ Brahma-parisaṃ upasaṅkamitā,||
tatra pi mayā sannisinna-pubbañ c’eva||
sallapita-pubbañ ca||
sākacachā ca samāpajjita-pubbā.|| ||

Tatra vata maṃ bhayaṃ vā||
sārajjaṃ vā||
okkamissat-ī-ti nimittame||
taṃ Sāriputta na samanupassāmi.|| ||

Etam p’ahaṃ Sāriputta nimittaṃ asamanupassanto||
khema-p-patto||
abhaya-p-patto||
[73] vesārajja-p-patto viharāmi.|| ||

[23] Yo kho maṃ Sāriputta||
evaṃ jānantaṃ||
evaṃ passantaṃ||
evaṃ vadeyya:|| ||

‘N’atthi samaṇassa Gotamassa uttariṃ manussa-dhammā||
alam-ariya-ñāṇa-dassana-viseso,||
takka-pariyāhataṃ Samaṇo Gotamo dhammaṃ deseti||
vīmaṃs-ā-nucaritaṃ sayaṃ-paṭibhānaṃ’ ti,|| ||

taṃ Sāriputta vācaṃ a-p-pahāya||
taṃ cittaṃ a-p-pahāya||
taṃ diṭṭhiṃ appaṭi-nissajjitvā||
yath’ābhataṃ nikkhitto evaṃ Niraye.

Seyyathā pi Sāriputta bhikkhu||
sīla-sampanno||
samādhi-sampanno||
diṭṭhe’va dhamme aññaṃ ārādheyya,||
evaṃ sampadam idaṃ Sāriputta vadāmi:|| ||

Taṃ vācaṃ a-p-pahāya||
taṃ cittaṃ a-p-pahāya||
taṃ diṭṭhiṃ appaṭi-nissajjitvā||
yath’ābhataṃ nikkhitto evaṃ Niraye.|| ||

 

§

 

[24] Catasso kho imā Sāriputta yoniyo.|| ||

Katamā catasso?|| ||

[1] Aṇḍa-jā yoni,||
[2] jalābu-jā yoni,||
[3] saṃseda-jā yoni,||
[4] opapātikā yoni.|| ||

[25] Katamā ca Sāriputta aṇḍa-jā yoni?|| ||

Ye kho te Sāriputta sattā aṇḍakosaṃ abhinibbhijja jāyanti,||
ayaṃ vuccati Sāriputta aṇḍa-jā yoni.|| ||

[26] Katamā ca Sāriputta jalābu-jā yoni?|| ||

Ye kho te Sāriputta sattā vatthi-kosaṃ abhinibbhijja jāyanti,||
ayaṃ vuccati Sāriputta jalābu-jā yoni.|| ||

[27] Katamā ca Sāriputta saṃseda-jā yoni?|| ||

Ye kho te Sāriputta sattā pūti-macche vā jāyanti pūti-kuṇape vā pūti-kummāse vā candanikāya vā oligalle vā jāyanti,||
ayaṃ vuccati Sāriputta saṃseda-jā yoni.|| ||

[28] Katamā ca Sāriputta opapātikā yoni?|| ||

Devā||
nerayikā||
ekacce ca manussā||
ekacce ca vinipātikā.|| ||

Ayaṃ vuccati Sāriputta opapātikā yoni.|| ||

Imā kho Sāriputta catasso yoniyo.|| ||

Yo kho maṃ Sāriputta||
evaṃ jānantaṃ||
evaṃ passantaṃ||
evaṃ vadeyya:|| ||

‘N’atthi samaṇassa Gotamassa uttariṃ manussa-dhammā||
alam-ariya-ñāṇa-dassana-viseso,||
takka-pariyāhataṃ Samaṇo Gotamo dhammaṃ deseti||
vīmaṃs-ā-nucaritaṃ sayaṃ-paṭibhānaṃ’ ti,|| ||

taṃ Sāriputta vācaṃ a-p-pahāya||
taṃ cittaṃ a-p-pahāya||
taṃ diṭṭhiṃ appaṭi-nissajjitvā||
yath’ābhataṃ nikkhitto evaṃ Niraye.

Seyyathā pi Sāriputta bhikkhu||
sīla-sampanno||
samādhi-sampanno||
diṭṭhe’va dhamme aññaṃ ārādheyya,||
evaṃ sampadam idaṃ Sāriputta vadāmi:|| ||

Taṃ vācaṃ a-p-pahāya||
taṃ cittaṃ a-p-pahāya||
taṃ diṭṭhiṃ appaṭi-nissajjitvā||
yath’ābhataṃ nikkhitto evaṃ Niraye.|| ||

 

§

 

[29] Pañca kho imā Sāriputta gatiyo.|| ||

Katamā pañca?|| ||

[1] Nirayo||
[2] tiracchāna-yoni||
[3] petti-visayo||
[4] manussā||
[5] devā.|| ||

[30] Nirayañ c’āhaṃ Sāriputta pajānāmi,||
Niraya-gāmiñ ca Maggaṃ,||
Niraya-gāminiñ ca paṭipadaṃ||
yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā param maraṇā||
apāyaṃ||
duggatiṃ||
vinipātaṃ||
Nirayaṃ uppajjati,||
tañ ca pajānāmi.|| ||

[31] Tiracchāna-yoniñ c’āhaṃ Sāriputta pajānāmi,||
tiracchāna-yoni-gāmiñ ca Maggaṃ,||
tiracchāna-yoni-gāminiñ ca paṭipadaṃ,||
yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā param maraṇā||
tiracchāna-yoniṃ uppajjati,||
tañ ca pajānāmi.|| ||

[32] Petti-visayañ c’āhaṃ Sāriputta pajānāmi,||
petti-visaya-gāmiñ ca Maggaṃ,||
petti-visaya-gāminiñ ca paṭipadaṃ,||
yathā-paṭipanno ca kāyassa bhedā param maraṇā||
petti-visayaṃ uppajjati,||
tañ ca pajānāmi.|| ||

[33] Manusse c’āhaṃ Sāriputta pajānāmi,||
manussa-loka-gāmiñ ca Maggaṃ,||
manussa-loka-gāminiñ ca paṭipadaṃ,||
yathā-paṭipanno ca kāyassa bhedā param maraṇā||
manussesu uppajjati,||
tañ ca pajānāmi.|| ||

[34] Deve c’āhaṃ Sāriputta pajānāmi,||
deva-loka-gāmiñ ca Maggaṃ,||
deva-loka-gāminiñ ca paṭipadaṃ,||
yathā-paṭipanno ca kāyassa bhedā param maraṇā||
sugatiṃ saggaṃ lokaṃ uppajjati,||
tañ ca pajānāmi-|| ||

[35] Nibbānañ c’āhaṃ Sāriputta pajānāmi,||
Nibbāna-gāmiñ ca Maggaṃ||
Nibbāna-gā- [74] miniñ ca paṭipadaṃ,||
yathā-paṭipanno ca āsavānaṃ khayā||
anāsavaṃ ceto-vimuttiṃ paññā-vimuttiṃ||
diṭṭhe’va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā||
upasampajja viharati,||
tañ ca pajānāmi.|| ||

 

§

 

[36] Idāhaṃ Sāriputta ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

Tathā’yaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati tañ ca maggaṃ samārūḷho||
yathā kāyassa bhedā param maraṇā||
apāyaṃ||
duggatiṃ||
vinipātaṃ||
Nirayaṃ upapajjissat-ī-ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
kāyassa bhedā param maraṇā||
apāyaṃ||
duggatiṃ||
vinipātaṃ||
Nirayaṃ upapannaṃ||
ekanta-dukkhā||
tippā||
kaṭukā||
vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Seyyathā pi Sāriputta||
aṅg’ārakāsu sādhika-porisā pūr’aṅgārānaṃ vīt’accikānaṃ vīta-dhūmānaṃ,||
atha puriso āgaccheyya ghamm-ā-bhitatto ghamma-pareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena,||
tam eva aṅg’ārakāsuṃ paṇidhāya,||
tam enaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya:|| ||

‘Tathā’yaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho||
yathā imaṃ yeva aṅg’ārakāsuṃ āgamissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passeyya aparena samayena||
tassā aṅg’ārakāsuyā patitaṃ ekanta-dukkhā||
tippā||
kaṭukā||
vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Evam eva kho ahaṃ Sāriputta idh’ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathā’yaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho||
yathā kāyassa bhedā param maraṇā||
apāyaṃ||
duggatiṃ||
vinipātaṃ||
Nirayaṃ upapajjissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
kāyassa bhedā param maraṇā||
apāyaṃ||
duggatiṃ||
vinipātaṃ||
Nirayaṃ||
upapannaṃ ekanta-dukkhā||
tippā||
kaṭukā||
vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

[37] Idha panāhaṃ Sāriputta ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathā’yaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho||
yathā kāyassa bhedā param maraṇā||
tiracchāna-yoniṃ upapajjissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
kāyassa bhedā param maraṇā||
tiracchāna-yoniṃ uppannaṃ||
dukkhā||
tippā||
kaṭukā||
vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Seyyathā pi Sāriputta gūtha-kūpo||
sādhika-poriso||
pūro gūthassa,||
atha puriso āgaccheyya||
ghamm-ā-bhitatto||
[75] ghamma-pareto||
kilanto||
tasito||
pipāsito ekāyanena maggena||
tam eva gūtha-kūpaṃ paṇidhāya.|| ||

Tam enaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya:|| ||

‘Tathā’yaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho||
yathā imaṃ yeva gūtha-kūpaṃ āgamissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passeyya aparena samayena||
tasmiṃ gūtha-kūpe patitaṃ||
dukkhā||
tippā||
kaṭukā||
vedanā vediya-mānaṃ -|| ||

Evam eva kho ahaṃ Sāriputta idh’ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathā’yaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati,||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho,||
yathā kāyassa bhedā param maraṇā||
tiracchāna-yoniṃ upapajajissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
kāyassa bhedā param maraṇā||
tiracchāna-yoniṃ upapannaṃ||
dukkhā||
tippā||
kaṭukā||
vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

[38] Idha panāhaṃ Sāriputta ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathā’yaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca maggaṃ samārūḷho||
yathā kāyassa bhedā param maraṇā||
petti-visayaṃ upapajjissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
kāyassa bhedā param maraṇā||
petti-visayaṃ uppannaṃ||
dukkha-bahulā||
vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Seyyathā pi Sāriputta rukkho||
visame bhūmibhāge||
jāto tanupattapalāso||
kabaracchāyo,||
atha puriso āgaccheyya||
ghamm-ā-bhitatto||
ghamma-pareto||
kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena||
tam eva rukkhaṃ paṇidhāya.|| ||

Tam enaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya:|| ||

‘Tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho||
yathā imaṃ yeva rukkhaṃ āgamissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passeyya aparena samayena||
tassa rukkhassa chāyāya nisinnaṃ vā||
nipannaṃ vā||
dukkha-bahulā vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Evam eva kho ahaṃ Sāriputta||
idh’ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathāyaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati,||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho,||
yathā kāyassa bhedā param maraṇā||
petti-visayaṃ upapajajissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
kāyassa bhedā param maraṇā||
petti-visayaṃ upapannaṃ||
dukkha-bahulā||
vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

[39] Idha panāhaṃ Sāriputta ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathāyaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho||
yathā kāyassa bhedā param maraṇā||
manussesu upapajjissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
kāyassa bhedā param maraṇā||
manussesu uppannaṃ||
sukha-bahulā||
vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Seyyathā pi Sāriputta rukkho same bhūmibhāge jāto bahala-patta-palāso sandacchāyo,||
atha puriso āgaccheyya||
ghamm-ā-bhitatto||
ghamma-pareto||
kilanto||
tasito||
pipāsito||
ekāyanena maggena||
tam eva rukkhaṃ paṇidhāya.|| ||

Tam enaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya:|| ||

‘Tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho||
yathā imaṃ yeva rukkhaṃ āgamissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passeyya aparena samayena||
tassa rukkhassa chāyāya nisinnaṃ vā||
nipannaṃ vā||
sukha-bahulā vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Evam eva kho ahaṃ Sāriputta idh’ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathāyaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati,||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho,||
yathā kāyassa bhedā param maraṇā||
manussesu upapajajissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
kāyassa bhedā param maraṇā||
manussesu upapannaṃ||
sukha-bahulā vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

[76] [40] Idhahaṃ Sāriputta ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathāyaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho||
yathā kāyassa bhedā param maraṇā||
sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
kāyassa bhedā param maraṇā||
sugatiṃ saggaṃ lokaṃ uppannaṃ||
ekanta-sukhā vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Seyyathā pi Sāriputta pāsādo,||
tatr’assa kūṭā-gāraṃ||
ullit-ā-valittaṃ||
nivātaṃ phussi-taggaḷaṃ||
pihita-vāta-pānaṃ||
tatr’assa pallaṅko||
gonaka-t-thato||
paṭikatthato||
paṭalika-t-thato||
kādali-miga-pavara-paccattha-raṇo||
sa-uttaracchado||
ubhatolohita||
kūpadhāno||
atha puriso āgaccheyya||
ghamm-ā-bhitatto||
ghamma-pareto||
kilanto||
tasito||
pipāsito||
ekāyanena maggena||
tam eva pāsādaṃ paṇidhāya.|| ||

Tam enaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya:|| ||

Tathā’yaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho||
yathā imaṃ yeva pāsādaṃ āgamissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passeyya aparena samayena||
tasmiṃ pāsāde||
tasmiṃ kūṭāgāre||
tasmiṃ pallaṅke||
nisinnaṃ vā||
nipannaṃ vā||
ekanta-sukhā vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Evam eva kho ahaṃ Sāriputta idh’ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathāyaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati,||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho,||
yathā kāyassa bhedā param maraṇā||
sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajajissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
dibbena cakkhunā visuddhena||
atikkanta-mānusakena||
kāyassa bhedā param maraṇā||
sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ||
ekanta-sukhā vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

[41] Idha panāhaṃ Sāriputta ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathāyaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho||
yathā āsavānaṃ khayā anāsavaṃ||
ceto-vimuttiṃ paññā-vimuttiṃ||
diṭṭhe’va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā||
upasampajja viharissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
āsavānaṃ khayā||
anāsavaṃ ceto-vimuttiṃ paññā-vimuttiṃ||
diṭṭhe’va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā||
upasampajja viharantaṃ||
ekanta-sukhā vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Seyyathā pi Sāriputta||
pokkharaṇī acchodikā sātodikā sītodikā setakā supatitthā ramaṇīyā,||
avidūre c’assā tibbo vana-saṇḍo,||
atha puriso āgaccheyya||
ghamm-ā-bhitatto||
ghamma-pareto||
kilanto||
tasito||
pipāsito||
ekāyanena maggena tam eva pokkharaṇiṃ paṇidhāya.|| ||

Tam enaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya:|| ||

‘Tathā’yaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno||
tathā ca irīyati,||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho,||
yathā imaṃ yeva pokkharaṇiṃ āgamissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passeyya aparena samayena taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā nahāyitvā pītvā ca sabba-daratha-kilamatha-pariḷāhaṃ paṭippa-s-sambhetvā pacc’uttaritvā tasmiṃ vana-saṇḍe nisinnaṃ vā||
[77] nipannaṃ vā||
ekanta-sukhā vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

Evam eva kho ahaṃ Sāriputta idh’ekaccaṃ puggalaṃ||
evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:|| ||

‘Tathā’yaṃ puggalo paṭipanno||
tathā ca irīyati,||
tañ ca Maggaṃ samārūḷho,||
yathā āsavānaṃ khayā||
anāsavaṃ ceto-vimuttiṃ paññā-vimuttiṃ||
diṭṭhe’va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā||
upasampajja viharissatī’ ti.|| ||

Tam enaṃ passāmi aparena samayena||
āsavānaṃ khayā||
anāsavaṃ ceto-vimuttiṃ||
paññā-vimuttiṃ||
diṭṭhe’va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā||
upasampajja viharantaṃ||
ekanta-sukhā vedanā vediya-mānaṃ.|| ||

[42] Imā kho Sāriputta pañca gatiyo.|| ||

Yo kho maṃ Sāriputta||
evaṃ jānantaṃ||
evaṃ passantaṃ||
evaṃ vadeyya:|| ||

‘N’atthi samaṇassa Gotamassa uttariṃ manussa-dhammā||
alam-ariya-ñāṇa-dassana-viseso,||
takka-pariyāhataṃ Samaṇo Gotamo dhammaṃ deseti||
vīmaṃs-ā-nucaritaṃ sayaṃ-paṭibhānaṃ’ ti,|| ||

taṃ Sāriputta vācaṃ a-p-pahāya||
taṃ cittaṃ a-p-pahāya||
taṃ diṭṭhiṃ appaṭi-nissajjitvā||
yath’ābhataṃ nikkhitto evaṃ Niraye.

Seyyathā pi Sāriputta bhikkhu||
sīla-sampanno||
samādhi-sampanno||
diṭṭhe’va dhamme aññaṃ ārādheyya,||
evaṃ sampadam idaṃ Sāriputta vadāmi:|| ||

Taṃ vācaṃ a-p-pahāya||
taṃ cittaṃ a-p-pahāya||
taṃ diṭṭhiṃ appaṭi-nissajjitvā||
yath’ābhataṃ nikkhitto evaṃ Niraye.|| ||

 

§

 

[43] Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
catur’aṅga-samannāgataṃ Brahma-cariyaṃ caritā:|| ||

[1] Tapassī sudaṃ homi parama-tapassī,||
[2] lūkhas sudaṃ homi parama-lūkho,||
[3] jegucchī sudaṃ homi parama-jegucchī||
[4] pavivittas sudaṃ homi parama-pavivitto.|| ||

[44] Tatra’ssu me idaṃ Sāriputta tapassitāya hoti:|| ||

Acelako homi mutt’ācāro hatth-ā-palekhano,||
na ehi-bhadantiko||
na tiṭṭha-bhadantiko,||
nābhihaṭaṃ||
na uddissa-kaṭaṃ||
na nimantanaṃ sādiyāmi.|| ||

So na kumbhi-mukhā patigaṇhāmi,||
na kaḷopi-mukhā patigaṇhāmi,||
na eḷaka-mantaraṃ||
na daṇḍa-mantaraṃ||
na musalamantaraṃ,||
na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ,||
na gabbhiniyā,||
na pāyamānāya,||
na purisantaragatāya,||
na saṅkittīsu,||
na yattha sā upaṭṭhito hoti,||
na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī,||
na macchaṃ na maṃsaṃ,||
Na suraṃ,||
na merayaṃ,||
na thusodakaṃ pivāmi.|| ||

So ekāgāriko vā homi ekālopiko,||
dvā- [78] gāriko vā homi dvālopiko,||
sattāgāriko vā homi sattālopiko.|| ||

Ekissā pi dattiyā yāpemi,||
dvīhi pi dattīhi yāpemi,||
sattahi pi dattīhi yāpemi|| ||

Ekāhikam pi āhāraṃ āhāremi,||
dvīhikam pi āhāraṃ āhāremi,||
sattāhikam pi āhāraṃ āhāremi.|| ||

Iti eva-rūpaṃ addhamāsikam pi pariyāya-bhatta-bhojanānuyogam-anuyutto viharāmi.|| ||

So sāka-bhakkho vā homi,||
sāmāka-bhakkho vā homi,||
nīvāra-bhakkho vā homi,||
daddula-bhakkho vā homi,||
haṭa-bhakkho vā homi,||
kaṇa-bhakkho vā homi,||
ācāma-bhakkho vā homi,||
piññā-kabhakkho vā homi,||
tiṇa-bhakkho vā homi,||
gomaya-bhakkho vā homi.|| ||

Vana-mūla-phalāhāro vā yāpemi pavatta-phalabhojī.|| ||

So sāṇāni pi dhāremi,||
masāṇāni pi dhāremi,||
chavadussāni pi dhāremi,||
paṃsukūlani pi dhāremi,||
tirīṭāni pi dhāremi,||
ajinam pi dhāremi,||
ajinakkhipam pi dhāremi,||
kusa-cīram pi dhāremi,||
vākacīram pi dhāremi||
Phalakacīram pi dhāremi,||
kesakam-balam pi dhāremi,||
vālakam-balam pi dhāremi,||
ulūkapakkham pi dhāremi.|| ||

Kesamassulocako pi homi,||
kesa-massulocanānuyogam-anuyutto,||
ubbhaṭṭhako pi homi āsanapaṭikkhitto,||
ukkuṭiko pi homi ukkuṭikappadhānam-anuyutto,||
kaṇṭakāpassayiko pi homi kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappemi,||
sāyatatiyakam pi udakorohanānuyogam-anuyutto viharāmi.|| ||

Iti eva-rūpaṃ aneka-vihitaṃ kāyassa ātāpana-paritāpanānuyogam-anuyutto viharāmi.|| ||

Idaṃ su me Sāriputta tapassitāya hoti.|| ||

[45] Tatra’ssu me idaṃ Sāriputta lūkhasmiṃ hoti:|| ||

Nekavassagaṇikaṃ rajojallaṃ kāye sannicitaṃ hoti papaṭikajātaṃ.|| ||

Seyyathā pi Sāriputta tindukakhāṇu nekavassagaṇiko sannicito hoti papaṭikajāto,||
evam eva’ssu me Sāriputta nekavassagaṇikaṃ rajojallaṃ kāye sannicitaṃ hoti papaṭikajātaṃ.|| ||

Tassa mayhaṃ Sāriputta na evaṃ hoti:|| ||

Aho vatāhaṃ imaṃ rajojallaṃ pāṇinā parimajjeyyaṃ,||
aññe vā pana me imaṃ rajojallaṃ pāṇinā parimajjeyyun ti.|| ||

Evam pi me Sāriputta na hoti.|| ||

Idaṃ su me Sāriputta lūkhasmiṃ hoti.|| ||

[46] Tatra’ssu me idaṃ Sāriputta jegucchismiṃ hoti:|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta sato va abhi-k-kamāmi sato paṭikkamāmi,||
yāva udabindumhi pi me dayā pacc’upaṭṭhitā hoti:|| ||

Mā’haṃ khuddake pāṇe visama-gate saṅghātaṃ āpādessan ti.|| ||

Idaṃ su me Sāriputta jegucchismiṃ hoti.|| ||

[47] Tatra’ssu me idaṃ Sāriputta pavivittasmiṃ hoti:|| ||

So [79] Kho ahaṃ Sāriputta aññataraṃ araññāyatanaṃ ajjhoga-hetvā viharāmi,||
yadā passāmi gopālakaṃ vā,||
pasupālakaṃ vā,||
tiṇahārakaṃ vā,||
kaṭṭhahārakaṃ vā,||
vanakammikaṃ vā,||
vanena vanaṃ,||
gahanena gahanaṃ,||
ninnena ninnaṃ,||
thalena thalaṃ papatāmi.|| ||

Taṃ kissa hetu?|| ||

‘Mā maṃ te addasaṃsu,||
ahañ ca vā ne addasan’ ti.|| ||

Seyyathā pi Sāriputta āraññako migo manusse disvā,||
vanena vanaṃ,||
gahanena gahanaṃ,||
ninnena ninnaṃ,||
thalena thalaṃ papatati,||
evam eva kho ahaṃ Sāriputta yadā passāmi gopālakaṃ vā,||
pasupālakaṃ vā,||
tiṇahārakaṃ vā,||
kaṭṭhahārakaṃ vā,||
vanakammikaṃ vā,||
vanena vanaṃ,||
gahanena gahanaṃ,||
ninnena ninnaṃ,||
thalena thalaṃ papatāmi.|| ||

Taṃ kissa hetu?|| ||

Mā maṃ te addasaṃsu,||
ahañ ca vā ne addasanti.|| ||

Idaṃ su me Sāriputta pavivittasmiṃ hoti.|| ||

[48] So kho ahaṃ Sāriputta ye te goṭṭhā patthikagāvo apagatagopālā tattha catukuṇḍiko upasaṅkamitvā yāni tāni vacchakānaṃ taruṇakānaṃ dhenupakānaṃ gomayāni,||
tāni sudaṃ āhāremi.|| ||

Yāva kīvañ ca me Sāriputta sakaṃ mutta-karīsaṃ apariyādiṇṇaṃ hoti,||
sakaṃ yeva sudaṃ mutta-karīsaṃ āhāremi.|| ||

Idaṃ su me Sāriputta mahāvikaṭabhojanasmiṃ hoti.|| ||

[49] So kho ahaṃ Sāriputta aññataraṃ bhiṃsanakaṃ vana-saṇḍaṃ ajjhogāhetvā viharāmi.|| ||

Tatra sudaṃ Sāriputta bhiṃsanakassa vana-saṇḍassa bhiṃsanakatasmiṃ hoti:|| ||

Yo koci avīta-rāgo taṃ vana-saṇḍaṃ pavisati yebhuyyena lo-māni haṃsanti.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta yā tā rattiyo sītā hemantikā antaraṭṭhake himapāta-samaye,||
tathā-rūpāsu rattisu rattiṃ abbhokāse viharāmi divā vana-saṇḍe,||
gimhānaṃ pacchime māse divā abbhokāse viharāmi rattiṃ vana-saṇḍe.|| ||

Api’ssu maṃ Sāriputta ayaṃ anacchariyā gāthā paṭibhāsi pubbe a-s-suta-pubbā:|| ||

So tatto so sīno,||
eko bhiṃsanake vane,||
Naggo na c’aggim-āsīno,||
esanā pasuto munīti.|| ||

[50] So kho ahaṃ Sāriputta, susāne seyyaṃ kappemi chavaṭṭhikāni upadhāya.|| ||

Api’ssu maṃ Sāriputta gomaṇḍalā upasaṅkamitvā oṭṭhubhanti pi,||
omuttenti pi,||
paṃsukena pi okiranti,||
kaṇṇasotesu pi salākaṃ pavesenti.|| ||

Na kho panāhaṃ Sāriputta abhijānāmi tesu pāpakaṃ cittaṃ uppādetā.|| ||

Idaṃ su me Sāriputta upekkhāvihārasmiṃ hoti. || ||

[80] [51] Santi kho pana Sāriputta eke samaṇa-brāhmaṇā||
evaṃ vādino||
evaṃ diṭṭhino:|| ||

‘Āhārena suddhī’ ti.|| ||

Te evam āhaṃsu:|| ||

‘Kolehi yāpemā’ ti.|| ||

Te kolam pi khādanti,||
kola-cuṇṇam pi khādanti,||
kolo-dakam pi pivanti,||
aneka-vihitam pi kola-vikatiṃ paribhuñjanti.|| ||

Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
ekaṃ yeva kolaṃ āhāraṃ āharitā.|| ||

Siyā kho pana te Sāriputta evam assa:|| ||

‘Mahā nūna tena samayena kolo ahosī’ ti.|| ||

Na kho pan’etaṃ Sāriputta evaṃ daṭṭhabbaṃ,||
tadā pi etaparamo yeva kolo ahosi,||
seyyathā pi etarahi.|| ||

Tassa mayhaṃ Sāriputta||
ekaṃ yeva kolaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti:|| ||

Seyyathā pi nāma āsītikapabbāni vā||
kāḷapabbāni vā,||
evam eva’ssu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma oṭṭhapadaṃ,||
evam eva’ssu me ānisadaṃ hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma vaṭṭanāvaḷī,||
evam eva’ssu me piṭṭhikaṇṭako uṇṇatāvanato hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma jarasālāya gopānasiyo olugga-viluggā bhavanti,||
evam eva’ssu me phāsuḷiyo olugga-viluggā bhavanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti,||
evam eva’ssu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma tittakālābu āmakacchinno vāt’ātapena samphuṭito hoti sammilāto,||
evam eva’ssu me sīsacchavi samaphuṭītā hoti sammilātā tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta udaracchaviṃ parimasissāmīti pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ yeva parigaṇhāmi,||
pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmiti udaracchaviṃ yeva parigaṇhāmi,||
yāva’ssu me Sāriputta udaracchavi pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta:|| ||

Vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmīti tatth’eva avakujjo papatāmi tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta tam’eva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi,||
tassa mayhaṃ Sāriputta pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lo-māni kāyasmā papatanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

 

§

 

[52] Santi kho pana Sāriputta eke samaṇa-brāhmaṇā||
evaṃ vādino||
evaṃ diṭṭhino:|| ||

‘Āhārena suddhī’ ti.|| ||

Te evam āhaṃsu:|| ||

‘Muggehi yāpemā’ ti.|| ||

Te muggam pi khādanti,||
muggacuṇṇam pi khādanti,||
muggodakam pi pivanti,||
aneka-vihitam pi||
muggavikatiṃ paribhuñjan’ ti.|| ||

Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta||
ekaṃ yeva muggaṃ āhāraṃ āharitā.|| ||

Siyā kho pana te Sāriputta evam assa:|| ||

Mahā nūna tena samayena muggo ahosīti.|| ||

Na kho pan’etaṃ Sāriputta evaṃ daṭṭhabbaṃ.|| ||

Tadāpi eta paramoyeva muggo ahosi,||
seyyathā pi etarahi.|| ||

Tassa mayhaṃ Sāriputta ekaṃ yeva kolaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti:|| ||

Seyyathā pi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā,||
evam eva’ssu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma oṭṭhapadaṃ,||
evam eva’ssu me ānisadaṃ hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma vaṭṭanāvaḷī,||
evam eva’ssu me piṭṭhikaṇṭako uṇṇatāvanato hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma jarasālāya gopānasiyo olugga-viluggā bhavanti,||
evam eva’ssu me phāsuḷiyo olugga-viluggā bhavanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti,||
evam eva’ssu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma tittakālābu āmakacchinno vāt’ātapena samphuṭito hoti sammilāto,||
evam eva’ssu me sīsacchavi samaphuṭītā hoti sammilātā tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta udaracchaviṃ parimasissāmīti pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ yeva parigaṇhāmi,||
pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmiti udaracchaviṃ yeva parigaṇhāmi,||
yāva’ssu me Sāriputta udaracchavi pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta:|| ||

Vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmīti tatth’eva avakujjo papatāmi tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta tam’eva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi,||
tassa mayhaṃ Sāriputta pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lo-māni kāyasmā papatanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

 

§

 

[53] Santi kho pana Sāriputta eke samaṇa-brāhmaṇā evaṃ-vādino evaṃ diṭṭhino:|| ||

Āhārena suddhīti.|| ||

Te evam āhaṃsu:|| ||

Tilehi yāpemāti.|| ||

Te tilam pi khādanti,||
tilacuṇṇam pi khādanti,||
tilokam pi pivanti,||
aneka-vihitam pi||
tilehivikatiṃ paribhuñjanti.|| ||

Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta ekaṃ yeva tilaṃ āhāraṃ āharitā.|| ||

Siyā kho pana te Sāriputta evam assa:|| ||

Mahā nūna tena samayena tilo ahosīti.|| ||

Na kho pan’etaṃ Sāriputta evaṃ daṭṭhabbaṃ.|| ||

Tadā pi eta paramoyeva tilo ahosi,||
seyyathā pi etarahi|| ||

Tassa mayhaṃ Sāriputta ekaṃ yeva kolaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti:|| ||

Seyyathā pi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā,||
evam eva’ssu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma oṭṭhapadaṃ,||
evam eva’ssu me ānisadaṃ hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma vaṭṭanāvaḷī,||
evam eva’ssu me piṭṭhikaṇṭako uṇṇatāvanato hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma jarasālāya gopānasiyo olugga-viluggā bhavanti,||
evam eva’ssu me phāsuḷiyo olugga-viluggā bhavanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti,||
evam eva’ssu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma tittakālābu āmakacchinno vāt’ātapena samphuṭito hoti sammilāto,||
evam eva’ssu me sīsacchavi samaphuṭītā hoti sammilātā tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta udaracchaviṃ parimasissāmīti pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ yeva parigaṇhāmi,||
pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmiti udaracchaviṃ yeva parigaṇhāmi,||
yāva’ssu me Sāriputta udaracchavi pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta:|| ||

Vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmīti tatth’eva avakujjo papatāmi tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta tam’eva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi,||
tassa mayhaṃ Sāriputta pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lo-māni kāyasmā papatanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

 

§

 

[54] Santi kho pana Sāriputta eke samaṇa-brāhmaṇā||
evaṃ-vādino||
evaṃ diṭṭhino:|| ||

Āhārena suddhīti.|| ||

Te evam āhaṃsu:|| ||

Taṇḍulehi yāpemāti.|| ||

Te taṇḍulam pi khādanti,||
taṇḍulacuṇṇam pi khādanti,||
[81] taṇḍulodakam pi pivanti,||
aneka-vihitam pi||
taṇḍulavikatiṃ paribhuñjanti.|| ||

Abhijānāmi kho panāhaṃ Sāriputta ekaṃ yeva taṇḍulaṃ āhāraṃ āharitā.|| ||

Siyā kho pana te Sāriputta evam assa:|| ||

Mahā nūna tena samayena taṇḍulo ahosīti.|| ||

Na kho pan’etaṃ Sāriputta evaṃ daṭṭhabbaṃ.|| ||

Tadā pi eta paramoyeva taṇḍulo ahosi,||
seyyathā pi etarahi.|| ||

Tassa mayhaṃ Sāriputta ekaṃ yeva kolaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti:|| ||

Seyyathā pi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā,||
evam eva’ssu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma oṭṭhapadaṃ,||
evam eva’ssu me ānisadaṃ hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma vaṭṭanāvaḷī,||
evam eva’ssu me piṭṭhikaṇṭako uṇṇatāvanato hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma jarasālāya gopānasiyo olugga-viluggā bhavanti,||
evam eva’ssu me phāsuḷiyo olugga-viluggā bhavanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti,||
evam eva’ssu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Seyyathā pi nāma tittakālābu āmakacchinno vāt’ātapena samphuṭito hoti sammilāto,||
evam eva’ssu me sīsacchavi samaphuṭītā hoti sammilātā tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta udaracchaviṃ parimasissāmīti pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ yeva parigaṇhāmi,||
pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmiti udaracchaviṃ yeva parigaṇhāmi,||
yāva’ssu me Sāriputta udaracchavi pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta:|| ||

Vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmīti tatth’eva avakujjo papatāmi tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ Sāriputta tam’eva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi,||
tassa mayhaṃ Sāriputta pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lo-māni kāyasmā papatanti tāy’ev’appāhāratāya.|| ||

Tāya pi kho ahaṃ Sāriputta iriyāya tāya paṭipadāya tāya du-k-kara-kāri-kāya nājjhagamaṃ uttarim manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṃ.|| ||

Taṃ kissa hetu?|| ||

Imissā yeva ariyāya paññāya anadhigamā yā’yaṃ ariyā paññā adhigatā ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkha-k-khayāya.|| ||

 

§

 

[55] Santi kho pana Sāriputta eke samaṇa-brāhmaṇā evaṃ-vādino evaṃ diṭṭhino:|| ||

‘Saṃsārena suddhī’ ti.|| ||

Na kho pana so Sāriputta saṃsāro sulabharūpo yo mayā [82] asaṃsaritapubbo iminā dīghena addhunā,||
aññatra Suddhāvāsehi devehi.|| ||

Suddhāvāse c’āhaṃ Sāriputta deve saṃsareyyaṃ,||
na-y-imaṃ lokaṃ punar-āgaccheyyaṃ.|| ||

[56] Santi kho pana Sāriputta eke samaṇa-brāhmaṇā evaṃ-vādino evaṃ diṭṭhino:|| ||

‘Upapattiyā suddhī’ ti.|| ||

Na kho pana sā Sāriputta upapatti sulabha-rūpā yā mayā anupapannapubbā iminā dīghena addhunā,||
aññatra Suddhāvāsehi devehi.|| ||

Suddhāvāse c’āhaṃ Sāriputta deve upapa-j-jeyyaṃ,||
na-y-imaṃ lokaṃ punar-āgaccheyyaṃ.|| ||

[57] Santi kho pana Sāriputta eke samaṇa-brāhmaṇā evaṃ-vādino evaṃ diṭṭhino:|| ||

‘Āvāsena suddhī’ ti.|| ||

Na kho pana so Sāriputta āvāso sulabharūpo yo mayā anāvutthapubbo iminā dīghena addhunā,||
aññatra Suddhāvāsehi devehi.|| ||

Suddhāvāse c’āhaṃ Sāriputta deve vaseyyaṃ,||
na-y-imaṃ lokaṃ punar-āgaccheyyaṃ.|| ||

[58] Santi kho pana Sāriputta eke samaṇa-brāhmaṇā evaṃ-vādino evaṃ diṭṭhino:|| ||

‘Yaññena suddhī’ ti.|| ||

Na kho pan’eso Sāriputta yañño sulabharūpo yo mayā ayiṭṭhapubbo iminā dīghena addhunā,||
tañ ca kho raññā’va satā khattiyena muddhā-vasittena,||
brāhmaṇena vā mahāsālena.|| ||

[59] Santi kho pana Sāriputta eke samaṇa-brāhmaṇā evaṃ-vādino evaṃ diṭṭhino:|| ||

‘Aggiparicariyāya suddhī’ ti.|| ||

Na kho pan’eso Sāriputta aggi sulabharūpo yo mayā apariciṇṇapubbo iminā dīghena addhunā,||
tañ ca kho raññā’va satā khattiyena muddhā-vasittena,||
brāhmaṇena vā mahāsālena.|| ||

[60] Santi kho pana Sāriputta eke samaṇa-brāhmaṇā evaṃ-vādino evaṃ diṭṭhino:|| ||

‘Yāvad’evāyaṃ bhavaṃ puriso daharo hoti yuvā susu kāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā,||
tāva-d-eva paramena paññā-veyyatti-yena samannāgato hoti.|| ||

Yato ca kho ayaṃ bhavaṃ puriso jiṇṇo hoti vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto.|| ||

Āsītiko vā nāvutiko vā vassasatiko vā jātiyā,||
atha tamhā paññā-veyyattiyā parihāyatī’ ti.|| ||

Na kho pan’etaṃ Sāriputta evaṃ daṭṭhabbaṃ.|| ||

Ahaṃ kho pana Sāriputta etarahi jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto,||
āsītiko me vayo vattati.|| ||

Idha me assu Sāriputta cattāro sāvakā vassa-satāyukā vassa-satajīvino paramāya satiyā ca gatiyā ca dhitiyā ca samannāgatā paramena ca paññā-veyyatti-yena.|| ||

Seyyathā pi Sāriputta daḷha-dhammo dhanuggāho sikkhito katahattho katupāsano lahukena asanena appakasiren’eva tiriyaṃ tālacchāyaṃ atipāteyya,||
evaṃ adhimatta-satimanto||
evaṃ adhimatta-gatimanto [83] evaṃ adhimatta-dhitimanto||
evaṃ paramena paññā-veyyatti-yena samannāgatā.|| ||

Te maṃ catunnaṃ sati-paṭṭhānānaṃ upādāy’upādāya pañhaṃ puccheyyuṃ.

Puṭṭho puṭṭho c’āhaṃ tesaṃ vyākareyyaṃ||
vyākatañ ca me vyākato dhāreyyuṃ||
na ca maṃ dutiyakaṃ uttariṃ paṭipuccheyyuṃ,||
aññatra asita-pīta-khāyita-sāyitā,||
aññatra uccāra-passāva-kammā,||
aññatra niddā-kilamatha-paṭivinodanā.|| ||

Apariyādiṇṇā yev’assa Sāriputta Tathāgatassa Dhamma-desanā,||
apariyādiṇṇaṃ yev’assa Tathāgatassa dhammapada-byañjanaṃ,||
apariyādiṇṇaṃ yev’assa Tathāgatassa pañha-paṭibhānaṃ,||
atha me te cattāro sāvakā vassa-satāyukā vassa-satajīvino vassa-satassa accayena kālaṃ kareyyuṃ.|| ||

Mañcakena ce pi maṃ Sāriputta pariharissatha n’ev’atthi Tathāgatassa paññā-veyyatti-yassa aññathattaṃ.|| ||

Yaṃ kho taṃ Sāriputta sammā vadamāno vadeyya:|| ||

A-sa-m-moha-dhammo satto loke upapanno bahu-jana-hitāya bahu-jana-sukhāya lok-ā-nukampakāya atthāya hitāya sukhāya deva-manussānan ti,||
mam-eva taṃ sammā vadamāno vadeyya:|| ||

A-sa-m-moha-dhammo satto loke upapanno bahu-jana-hitāya bahu-jana-sukhāya lok-ā-nukampakāya atthāya hitāya sukhāya deva-manussānan ti.|| ||

[61] Tena kho pana samayen’āyasmā Nāgasamālo Bhagavato piṭṭhito ṭhito hoti Bhagavantaṃ vījayamāno.|| ||

Atha kho āyasmā Nāgasamālo Bhagavantaṃ etad avoca:|| ||

“Acchariyaṃ bhante, abbhutaṃ bhante.|| ||

Api ca me bhante imaṃ dhamma-pariyā’yaṃ sutvā lo-māni haṭṭhāni.|| ||

Ko nāmo ayaṃ bhante dhamma-pariyāyo” ti?|| ||

Tasmātiha tvaṃ Nāgasamāla imaṃ dhamma-pariyā’yaṃ Lomahaṃsanapariyāyo t’veva naṃ dhārehī” ti.|| ||

Idam avoca Bhagavā.|| ||

Attamano āyasmā Nāgasamālo Bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.

Mahā Sīhanāda Suttaṃ



Nguồn : Source link

Tìm hiểu Kinh tạng Nikaya – Tâm học là cuốn sách Online giới thiệu về bộ kinh Nikaya , các bản dịch và chú giải được Tâm Học soạn từ các nguồn đáng tín cậy trên mạng internet.

Tuy nhiên đây vẫn là sách chỉ có giá trị tham khảo , mang tính chủ quan của tác giả  Tâm học.

Hits: 16

Post Views: 615