TRUNG BỘ KINH – BÀI KINH SỐ 90

Kannakatthala

1. TOÁT YẾU

Kannakatthala Sutta – At Kannakatthala.

King Pasenadi questions the Buddha on omnisscience, on cast distinctions, and on the gods.

Ở Kannakatthala.

Vua Ba tư nặc hỏi Phật về toàn tri, về phân biệt giai cấp, và về chư thiên.

1. TÓM TẮT

Vua Ba tư nặc đến viếng Phật, sau khi đảnh lễ Ngài, ông chuyển lời vấn an của hai chị em Somà và Sakulà [1]. Phật hỏi sao họ không nhờ người nào khác đưa tin mà phải phiền đến nhà vua. Vua thưa chính vì họ nghe vua sắp đi yết kiến Phật. Vua hỏi có phải Phật đã tuyên bố: Không một sa môn bà la môn nào toàn tri toàn kiến, chứng được tri kiến viên mãn [2]. Lời ấy có đúng của Phật không, hay là xuyên tạc. Phật dạy đó là lời xuyên tạc.

Lời Phật dạy là: Không có sa môn bà la môn nào có thể biết và thấy mọi sự trong cùng một lúc.

Vua lại hỏi có gì khác nhau giữa bốn giai cấp. Phật trả lời có giai cấp được tôn sùng, có giai cấp bị chà đạp.

Khi ấy vua xác minh rằng ông không hỏi về hiện tại, mà ông hỏi về tương lai [3]. Phật dạy có 5 tinh cần chi [4] là lòng tin, ít bệnh, siêng năng, thành thực, và trí tuệ về sinh diệt của các pháp. Ai đủ những yếu tố ấy thì đều có thể đoạn tận khổ, bất luận thuộc giai cấp nào. Như những ngọn lửa cháy bằng các nhiên liệu khác nhau thì vẫn là lửa, không có gì khác giữa ánh sáng và tác dụng của chúng.

Kế đến vua hỏi chư thiên có sinh trở lại trong cõi người hay không. Phật đáp chư thiên nào còn tâm não hại thì còn sinh trở lại, hết tâm não hại thì không còn sinh trở lại [5].

Khi ấy thái tử Vidudabha hỏi, chư thiên sinh trở lại có thể đánh đuổi chư thiên không sinh trở lại hay không. Tôn giả A nan thay Phật trả lời bằng cách hỏi lại: Vua có thể trục xuất người tu hành tại các lãnh thổ không thuộc quyền của vua hay không. Thái tử nói không.

Tôn giả nói chư thiên có não hại tâm còn không thể thấy được chư thiên không não hại, làm sao đánh đuổi được. Vua hoan hỷ với những câu trả lời ấy, và xin cáo từ.

III. CHÚ GIẢI

1. Hai chị em này là vợ của vua.
2. Không người nào có thể đồng lúc, trong một tâm duy nhất, biết tất cả mọi sự quá khứ hiện tại vị lai. Về vấn đề Nhất thiết trí mà truyền thống Thượng Tọa Bộ gán cho Phật, xem chú thích số 3 kinh 71.
3. Có nghĩa là ông ta không hỏi về địa vị xã hội mà về triển vọng tiến bộ tâm linh của họ.
4. Như trong kinh số 85.
5. Kinh sớ: câu trả lời này ngụ ý hạng chư thiên đầu là những bậc Bất Hoàn, hạng sau chưa chứng quả Bất Hoàn. Cũng vậy câu hỏi về các Phạm Thiên. Hai danh từ then chốt phân biệt hai hạng chư thiên là có não hại và không não hại, cũng có thể dịch là còn sân hận và hết sân hận. Kinh sớ chú thích hạng đầu chưa từ bỏ đoạn tận khổ ưu, hạng sau đã tận trừ ưu khổ. Vì cả hai cách hiểu đều có thể áp dụng cho những bậc Bất hoàn nên không khác gì nhau.
6. PHÁP SỐ

4 giai cấp, 5 tinh cần chi.

1. KỆ TỤNG

Khi viếng thăm Thế tôn
Vua Ba tư nặc hỏi
Con có nghe lời đồn
Phải chăng Ngài đã nói:
Không một sa môn nào
Là toàn tri toàn kiến
Chứng tri kiến viên mãn?
– Ðó là lời xuyên tạc.
Lời Phật dạy như sau:
“Không có sa môn nào
Thấy biết hết mọi sự
Trong một lúc khởi tâm.”
Lại hỏi bốn giai cấp
Có điểm gì khác nhau?
“Cấp dưới được tôn sùng
Cấp dưới bị chà đạp.”
– Không nói về hiện tại
Con muốn biết tương lai.
“Năm tinh cần chi này
Làm nên bậc tối thượng:
Lòng tin và ít bệnh
Siêng năng và thành thực
Có trí về sinh diệt
Của tất cả các pháp.
Ai đủ năm pháp ấy
Ðều đoạn tận khổ đau
Bất luận giai cấp nào
Ở đây đều đồng đẳng.
Như những ngọn lửa cháy
Bằng nhiên liệu khác nhau
Bản chất lửa vẫn một
Là ánh sáng, hơi nóng.”
– Chư thiên và Phạm thiên
Có sinh lại cõi này?
“Còn có tâm não hại
Thì còn sinh trở lại.
Chư thiên hết não hại
Thì không còn tái sinh.”
– Chư thiên sinh trở lại
Có đuổi vị không sinh?
Tôn giả A nan nghĩ
Nãy giờ vua hỏi Phật
Nay con vua xen vào
Ta sẽ đáp ông ấy.
Ngài hỏi lại thái tử:
– Có những người tu hành
Ở ngoài lãnh thổ vua
Vua trục xuất được chăng?
Thái tử thưa không được
– Chư thiên còn não hại
Không thấy những vị kia
Làm sao đánh đuổi được.
Vua hỏi tên người đáp
Ðược biết Ananda
Vua hoan hỷ tán thán
Rồi đảnh lễ cáo từ.

-ooOoo-