TRUNG BỘ KINH – BÀI KINH SỐ 91

Brahmayu

1. TOÁT YẾU

Brahmàyu Sutta- Brahmàyu.

An old and erudite brahmin learns about the Buddha, goes to meet him, and becomes his disciples.

Phạm chí Brahmàyu.

Một người bà la môn già uyên bác tìm hiểu về Phật, đến gặp Ngài và trở thành đệ tử Ngài.

1. TÓM TẮT

Phạm chí Brahmàyu 120 tuổi, một bà la môn đạo cao đức trọng, tinh thông về đại nhân tướng [1] khi nghe tin đồn về Phật, đã phái Uttara một đệ tử thông minh trẻ tuổi đi đến hội chúng Phật để tìm hiểu về 32 tướng [2] đại nhân xem có đúng như tin đồn. Vì theo thánh điều của ông, ai đủ 32 tướng ấy thì chỉ có hai đường: một là làm vua Chuyển luân có bảy báu là xe [3], voi, ngựa, châu ngọc, phụ nữ, người hầu, và cố vấn. Hai là xuất gia thành đấng toàn giác, vén màn cho thế gian [4].

Uttara thấy được tất cả đặc tướng, chỉ trừ hai tướng là tướng lưỡi dài rộng và tướng mã âm tàng. Phật hiện thần lực [5] cho thấy hai tướng ấy. Sau bảy tháng quan sát, thanh niên về thuật lại: Thế tôn quả có đủ 32 tướng đại nhân,

1. Lòng bàn chân bằng phẳng
   2. Dưới hai bàn chân có hình bánh xe 1000 căm
   3. Gót chân thon dài.
   4. Ngón tay ngón chân dài.
   5. Tay chân mềm mại.
   6. Tay chân có màn da lưới.
   7. Mắt cá tròn như con sò.
   8. Ống chân như con dê rừng.
   9. Khi đứng thẳng, hay bàn tay buông xuống chạm đầu gối.
   10. Tướng mã âm tàng.
   11. Màu da như vàng ròng.
   12. Da trơn không dính bụi
   13. Mỗi lỗ chân lông chỉ mọc một sợi
   14. Lông mọc xoáy tròn về bên phải
   15. Thân hình cao thẳng.
   16. Có bảy chỗ đầy đặn [6]
   17. Nửa thân trước như con sư tử
   18. Giữa hai vai không có lõm khuyết.
   19. Thân thể cân đối; chiều cao của thân bằng chiều ngang với hai tay dang ra.
   20. Nửa thân trên vuông tròn
   21. Vị giác vô cùng tinh tế [7]
   22. Quai hàm như sư tử
   23. Có 40 răng.
   24. Răng đều đặn
   25. Răng không khuyết hở
   26. Răng cửa trơn láng
   27. Tướng lưỡi rộng dài.
   28. Ân thanh tuyệt diệu như tiếng chim Ca lăng tần già.
   29. Mắt màu xanh thẫm
   30. Lông mi đẹp như lông mi bò cái
   31. Giữa hai lông mày có sợi lông trắng mịn
   32. Ðỉnh đầu nhô lên tướng nhục kế [8].

Các uy nghi của Ngài thật toàn hảo: lúc Ngài bước đi, lúc Ngài ngồi, lúc Ngài nhận cơm nước, lúc ăn chỉ để diệt trừ cảm thọ cũ mà không khởi lên cảm thọ mới [9], lúc Ngài thuyết tùy hỷ pháp [10]…

Uttara nói: Chúng con đã trông thấy tôn giả Gotama đi, thấy tôn giả đứng, thấy tôn giả ngồi, thấy tôn giả ăn xong ngồi im lặng, thấy tôn giả im lặng đi đến tu viện giảng Pháp. Tôn giả Gotama là như vậy, như vậy là tôn giả Gotama, như vậy và còn nhiều hơn vậy nữa [11].

Nghe xong Brahmayu đích thân đến nơi Phật. Ông đã thấy tất cả đại nhân tướng, chỉ trừ hai tướng: tướng mã âm tàng và tướng lưỡi dài rộng. Phật biết ông có thể chứng quả Bất hoàn, nên hiện thần lực cho ông thấy đủ 32 tướng. Ông hỏi Phật ý nghĩa của: Bà la môn, thông Vệ đà [12], ba minh, cát tường, ứng cúng, viên mãn, mâu ni, Phật đà.

Phật trả lời Phật [13] là thắng tri điều cần phải thắng tri, tu tập những gì cần tu tập, đoạn trừ những gì cần đoạn trừ [14] Và Ngài tóm thâu sự trả lời bằng bài kệ:

Ai biết được đời trước,
Thấy thiện thú, ác thú
Ðoạn tận sự tái sinh
Thắng trí được viên thành
Vị ấy gọi mâu ni.
Ai biết tâm thanh tịnh
Giải thoát mọi tham dục
Sinh tử đã đoạn tận
Phạm hạnh được viên thành
Thông đạt nhất thiết pháp
Vị ấy xưng Phật đà [15].

Bà la môn nghe xong đảnh lễ xưng tên và hôn chân Phật. Ngài thuyết pháp tuần tự [16] cho ông về bố thí, về cõi trời, về sự nguy hiểm của 5 dục và lợi ích của xuất ly. Khi tâm ông đã thuần thục, Ngài giảng tứ đế. Pháp nhãn khởi lên nơi ông: Cái gì có tập khởi đều đoạn diệt. Ông chứng ngộ Pháp, nghi hoặc được tiêu trừ. Ông thỉnh Phật hôm sau đến thọ trai. Bảy ngày sau, ông từ trần.

Phật tuyên bố ông đã đoạn năm hạ phần kết sử, và hóa sinh vào cõi Tịnh cư không còn trở lui đời này.

III. CHÚ GIẢI

1. Các tướng đại nhân là một học thuật căn cứ trên 12.000 tác phẩm giải thích những đặc điểm của các bậc vĩ nhân như Phật, Ðộc giác, đại đệ tử, vua chuyển luân… Những tác phẩm này bao gồm 16.000 bài kệ gọi là Mật điểm về bậc giác ngộ.
2. 32 tướng hảo đề cập trong kinh này được nói đến trong toàn thể kinh Trường Bộ số 30 tên là Kinh Tướng. Mỗi tướng này được kinh giải thích là quả báo của một đức hạnh mà Phật đã viên mãn trong thời gian còn làm Bồ Tát.
3. Bảy báu được đề cập trong kinh Trung Bộ 129. Xe báu là lý do vị vua ấy được gọi là chuyển luân vương.
4. Thế gian này bị vây phủ trong bóng tối phiền não, được che bằng 7 lớp màu: tham, sân, si, mạn, nghi, kiến và hành động vô luân. Sau khi đã tẩy trừ những lớp màn này, Phật tỏa ánh sáng cùng khắp.
5. Kinh sớ nói: Phật hiện thần thông này vì biết rõ thầy của thanh niên có thể chứng Bất Hoàn nếu thanh niên này hết nghi.
6. Bảy thân phần gồm có phần lưng của bốn tay chân, hai vai và thân mình.
7. Tướng kinh (Trường bộ kinh 30) diễn như sau: “bất cứ vị gì mà đầu lưỡi của Ngài tiếp xúc, Ngài thưởng thức được nó trong cổ họng, và vị ấy tỏa ra khắp nơi”. Nhưng thật khó hiểu được làm thế nào đặt tướng này lại có thể được xem như một tướng trên cơ thể, và làm sao người khác thấy được.
8. Tướng này giải thích tại sao đỉnh đầu Phật nhô ra thành nhục kế ở trên đỉnh các tượng Phật.
9. Ðây là cách tư duy khi dùng đồ ăn khất thực, như trong kinh Trung bộ số 2.
10. Tùy hỷ pháp là một pháp thoại ngắn sau bữa ăn để giáo giới các thí chủ về một vài khía cạnh của pháp và bày tỏ lời cầu nguyện nghiệp phước của họ sẽ đem lại cho họ nhiều quả báo.
11. Câu này có ý nói: những đức tính mà tôi không mô tả là còn nhiều hơn cả những đức tính mà tôi đã mô tả. Những đức tính vi diệu của đức Ðạo sư giống như đại địa, đại hải. Nếu nói chi tiết thì thật vô lượng vô biên như hư không.
12. Vedagù, tevijja, sotthiya – thông Vệ đà, ba minh, cát tường – Ba danh từ này tiêu biểu hạng bà la môn lý tưởng; xem thêm kinh Trung bộ 39. Danh từ thứ 6 kevali viên mãn, và thứ 7 muni mâu ni có lẽ là những hạng người lý tưởng trong chúng khổ hạnh không thuộc bà la môn giáo. Với câu trả lời của Ngài, Phật gán cho những danh từ này những ý nghĩa mới, phát xuất từ hệ thống tu tập của Phật giáo.
13. Ở đây và trong câu trả lời, danh từ Phật chỉ có nghĩa là một người đã tỉnh thức, giác ngộ, trong ý nghĩa một vị A la hán.
14. Pháp cần phải thắng tri là Tứ diệu đế, cần phải tu tập là Thánh đạo Tám Ngành, cần phải từ bỏ là các ô nhiễm tham sân si. Ở đây cần phải hiểu danh từ Phật với nghĩa đặc biệt là đấng Toàn Giác.
15. Kinh sớ giải thích câu trả lời của Phật bao gồm cả 8 câu hỏi của bà la môn.
16. Như kinh Trung Bộ 56.
17. PHÁP SỐ

3 thọ, 5 hạ kết sử, 32 đại nhân tướng.

1. KỆ TỤNG

Phạm chí Brahamàyu
Người tuổi cao đức trọng
Tinh thông đại nhân tướng
Muốn tìm hiểu Thế tôn.
Ông sai Uttara
Thông minh và trẻ tuổi,
Ði đến hội chúng Phật
Quan sát các đặc tướng
Căn cứ thánh điển ông
Ai đủ băm hai tướng
Thì chỉ có hai đường:
Vua Chuyển luân hoặc Phật.
Sau bảy tháng quan sát
Thanh niên về thuật lại:
Thế tôn đủ tướng tốt
Của một bậc đại nhân
Lòng bàn chân bằng phẳng (1)
Có bánh xe ngàn căm (2)
Gót chân Phật thon dài (3)
Ngón tay chân cũng vậy (4)
Tay chân Phật mềm mại (5)
Có màn da lưới mỏng (6)
Mắt cá hình con sò (7)
Ống chân như sơn dương (8)
Ðứng thẳng, tay chạm gối (9)
Có tướng mã âm tàng (10)
Màu da như vàng chói (11)
Trơn tru không dính bụi (12)
Mỗi lỗ lông một sợi (13)
Lông xoáy tròn phía phải (14)
Thân hình cao thẳng ngay (15)
Có bảy chỗ (16) đầy đặn
Nửa thân như sư tử (17)
Vai không có lõm lồi (18)
Thân hình Ngài cân đối (19)
Chiều cao bằng bề ngang
Nửa thân trên vuông tròn (20)
Vị giác (21) Ngài tinh tế
Quai hàm như sư tử (22)
Ngài có 40 răng (23)
Hàm răng trắng đều đặn (24)
Không chỗ nào khuyết hở (25)
Răng cửa Ngài trơn láng (26)
Tướng lưỡi Phật rộng dài (27)
Âm thanh Ngài tuyệt diệu (28)
Như Ca lăng tần già
Ðôi mắt màu xanh thẫm (29)
Mi mắt như ngưu vương (30)
Giữa mày, lông trắng mịn
Tức là tướng bạch hào (31)
Ðỉnh dầu Ngài nhô cao
Ðây là tướng nhục kế (32)
Uy nghi Ngài toàn hảo:
Nào lúc Ngài bước đi
Nào lúc Ngài ngồi xuống
Lúc Ngài nhận nước, cơm
Lúc thuyết tùy hỉ pháp…
Chúng con đã trông thấy
Tôn giả Gotama
Ăn xong ngồi im lặng
Chúng con đã trông thấy
Tôn giả Gotama
Ðến tu viện giảng Pháp
Không hủy báng, tán dương
Tôn giả Gotama
Tuyệt vời là như vậy
Như vậy, Gotama
Và hơn như vậy nhiều
Nghe xong Phạm chí già
Ðích thân đến nơi Phật
Quán sát đại nhân tướng
Của đức Phật Thích ca.
Phật biết bà la môn
Sẽ chứng quả Bất hoàn
Nên Ngài hiện thần thông
Cho thấy đủ các tướng
Ông hỏi Phật ý nghĩa:
– Gì là Bà la môn?
Sao gọi thông Vệ đà?
Sao gọi là ba minh?
Cát tường và ứng cúng?
Viên mãn và mâu ni?
Sao gọi là Phật đà
Xin Thế tôn giải rõ.
“Biết những gì cần biết
Tu tập pháp cần tu,
Ðoạn trừ cái cần đoạn
Ấy gọi là toàn giác.
Ai biết được đời trước
Thấy thiện thú, ác thú
Ðoạn tận sự tái sinh
Thắng trí gọi mâu ni.
Ai biết tâm thanh tịnh
Giải thoát mọi tham dục
Sinh tử đã đoạn tận
Phạm hạnh được viên thành
Thông đạt nhất thiết pháp
Vị ấy xưng Phật đà”.
Bà la môn nghe xong
Hài lòng lời giải đáp
Ðảnh lễ tự xưng tên
Và quỳ hôn chân Phật
Ngài thuyết pháp tuần tự
Về bố thí, cõi trời
Về nguy hiểm ngũ dục
Và lợi ích xuất ly
Khi tâm ông thuần thục
Ngài giảng bốn diệu đế
Pháp nhãn khởi nơi ông:
Có sinh đều đoạn diệt
Ống chứng ngộ được Pháp
Nghi hoặc được tiêu trừ
Và thỉnh Phật thọ trai
Tại nhà ông ngày kế
Bảy ngày sau hôm ấy
Bà la môn từ trần
Nghe tin, Phật tuyên bố
Ông đã chứng Bất hoàn
Ðoạn năm hạ kết sử
Hóa sinh cõi Tịnh cư
Tại đấy nhập niết bàn
Không lui đời này nữa.

-ooOoo-