TRUNG BỘ KINH – BÀI KINH SỐ 36

Đại kinh Saccaka

1. TOÁT YẾU

Mahàsaccaka Sutta – The greater discourse to Saccaka.

The Buddha meets again with Saccaka and in the course of a discussion on development of body and development of mind he relates a detailed narrative on his own spiritual quest.

Bản kinh dài giảng cho Saccaka.

Phật lại gặp Saccaka và trong một cuộc thảo luận về thân tu tập và tâm tu tập, Ngài thuật lại chi tiết về cuộc tầm đạo của chính mình.

1. TÓM TẮT

Ni kiền tử Saccaka cho rằng những người tu tập về thân bị đau đớn về thân, và tâm cũng trở nên điên loạn, vì tâm không được tu tập. Ngược lại có người tu tập về tâm mà không tu tập thân, cũng cảm thọ thống khổ, tâm cuồng vì thân không được tu tập. Và ông ta nghĩ chắc chắn đệ tử Phật thuộc hạng thứ hai, nghĩa là chỉ tu tâm, không tu thân.

Phật hỏi ông nghĩ thế nào là tu thân, ông đáp đó là các kiểu ép xác của lõa thể ngoại đạo, tiết chế ăn uống trong thời gian tu tập. Phật hỏi sau đó thì sao, Ni kiền tử đáp sau đó họ lại ăn đủ thứ béo bổ để lấy lại sức. Phật dạy như vậy là họ trở lại với những gì họ từ bỏ, thì có tu cũng như không. Phật lại hỏi tu tâm là thế nào, Saccaka không đáp được.

Do đó Phật giảng cho nghe thế nào là tu thân và tu tâm trong giới luật bậc thánh :

Khi lạc thọ khởi lên vị thánh đệ tử không tham đắm, theo đuổi lạc ấy.
Khi lạc thọ chấm dứt, khổ thọ khởi lên, vị thánh đệ tử không sầu muộn than khóc.

Vị ấy không bị lạc thọ chi phối, vì có tu tập về thân.
Vị ấy không bị khổ thọ chi phối, vì có tu tập về tâm.

Khi ấy Saccaka hỏi Phật : có bao giờ lạc thọ khởi lên xâm chiếm tâm Ngài, có bao giờ khổ thọ khởi lên xâm chiếm tâm Ngài không.

Để trả lời, Phật kể lại, sau khi thoát ly gia đình, Ngài nhận thấy nếu không xả ly các dục về thân mà tu khổ hạnh, thì cũng vô ích như cọ xát một khúc cây còn ướt để lấy lửa. Do đó Ngài từ bỏ các dục, khởi sự tu khổ hạnh. Ngài cảm thọ những khổ thọ khốc liệt, nhưng khổ thọ ấy không chi phối được tâm Ngài. Tuy vậy, vì khổ hạnh đã không giúp Ngài chứng được pháp thượng nhân, nên Ngài nhớ lại một kinh nghiệm thiền lạc mà Ngài đã nếm trải lúc còn thơ ấu. Ngài khởi sự nghĩ không phải tất cả lạc thọ đều đáng sợ, mà còn có thứ lạc thọ vô hại này, đó là lạc thọ ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú các thiền… Nhưng không thể nào chứngđược các lạc thọ ấy với một thân thể gầy yếu. Và từ đấy Ngài ăn uống trở lại để tham thiền, vàđã đắc đạo. Như vậy lạc thọ của các thiền chứng đã khởi lên nơi Ngài nhưng Ngài không bị lạc thọ ấy chi phối.

Saccaka hỏi : Ngài có cho phép ngủ ngày không ? Phật dạy có, mỗi khi khất thực về, cảm thấy mệt mỏi, Ngài cũng đặt lưng xuống ngủ trong chính niệm tỉnh giác.

Saccaka bảo : Như vậy là Ngài còn trú trong si ám. Phật dạy, si ám là chưa đoạn trừ lậu hoặc, còn những phiền não đưa đến sinh, già, chết trong tương lai.

Saccaka khen Phật dù bị chất vấn công kích mặt vẫn không biến sắc như các đạo sư khác. Rồi ông cáo từ.

III. CHÚ GIẢI

Theo Luận giải, lần này Saccaka đến gặp Phật với ý định bài bác giáo lý của Ngài, vì lần trước [kinh số 35] đã bị thất bại. Nhưng lần này ông đi một mình, để rủi có bị luận bại cũng không ai biết. Ông định bài báng Phật với câu hỏi về chuyện ngủ ngày, nhưng để dành câu hỏi ấy cho đến đoạn cuối cuộc đàm luận.

Thân tu tập theo Saccaka, là thực hành ép xác khổ hạnh. Vì không thấy các tỳ kheo của Phật tu khổ hạnh, ông nghĩ họ không tu thân.

Nhưng theo Luận, tu thân trong Phật giáo là thiền quán, còn tu tâm là thiền tịnh chỉ. Khi thánh đệ tử cảm thọ lạc, vị ấy không bị xâm chiếm bởi lạc thọ ấy, vì nhờ tuệ quán, vị ấy biết cảm thọ là vô thường, khổ, không thực chất. Khi cảm thọ khổ, tâm vị ấy cũng không bị khổ thọ xâm chiếm, vì nhờ tu tập định, vị ấy có thể thoát khỏi khổ thọ bằng cách nhập vào một định chứng.

Theo Luận giải, Phật gặp Saccaka đến hai lần và chịu khó đàm luận với ông ta mặc dù ông không quy thuận, vì Ngài biết trước ông ta sẽ tái sinh tại Tích lan, nơi đây ông sẽ thành vị A la hán với tên Hắc Phật Hộ [Kàla Buddharakkhita].

1. PHÁP SỐ

Ba lậu, ba minh, bốn thiền, bốn sự thật.

1. KỆ TỤNG
2. Ni kiền tử cho rằng ép xác là tu thân
   Sacca nêu vấn đề
   Tu thân và tu tâm
   Cho rằng đệ tử Phật
   Không tu tập về thân
   Vì không có khổ hạnh.
   Phật giải thích rõ ràng
   Về tu thân, tu tâm
   Trong giới luật bậc Thánh.2. Tu thân và tu tâm theo Phật giáo
   Khi lạc thọ khởi lên
   Không đam mê cuồng nhiệt
   Như vậy thánh đệ tử
   Gọi là có tu thân
   Khi lạc dứt, khổ sinh
   Tâm không bị điên đảo
   Vị thánh đệ tử ấy
   Được gọi có tu tâm.3. Khổ, lạc khởi lên nhưng không chi phối tâm Phật
   Phật cho biết xưa kia
   Ngài từng tu khổ hạnh
   Những khổ thọ chết người
   Không khiến Ngài nao núng
   Nhưng thể xác gầy mòn
   Mà không đạt tri kiến
   Xứng đáng bậc thượng nhân
   Ngài từ bỏ khổ hạnh.
   Ngài nhớ thuở ấu thời
   Đã nếm qua thiền lạc
   Một cảm thọ vô hại
   Có thể đây con đường
   Dẫn Ngài đến giác ngộ
   Can gì phải từ bỏ ?
   Bởi vậy Ngài ăn uống
   Để lấy sức tu thiền.
   Ngài chứng thiền thứ nhất
   Hỷ lạc ly dục sinh
   Tâm không bị chi phối
   Ngài chứng thiền thứ hai
   Tâm không hề thay đổi
   Cho đến thiền thứ tư
   Được xả niệm thanh tịnh
   Tâm Ngài vẫn như như.
   Hướng đến túc mạng minh
   Nhớ nhiều đời quá khứ
   Như vậy lạc thọ sinh
   Ngài hướng Sinh tử trí
   Thấy sống chết chúng sinh
   Lạc thọ cũng khởi lên
   Tâm Ngài không chướng ngại
   Hướng đến trí Lậu tận
   Hoàn toàn hết lỗi lầm.4. Ni kiền tử bác chuyện ngủ ngày
   Khi ấy Ni kiền tử
   Hỏi trong giáo lý Ngài
   Có cho phép ngủ ngày ?
   Nếu có, còn si ám.
   – Trong giáo pháp Như lai
   Ai lậu hoặc chưa trừ
   Còn già chết tương lai
   Mới gọi là si ám.
   Lành thay Gotama
   Dầu bị tôi công kích
   Sắc mặt vẫn hoan hỷ
   Vẫn không đổi màu da.

-ooOoo-