Thập Nhị Nhân Duyên
(Trích “Tiểu luận về Bát Nhã Tâm Kinh” của Trần Đình Hoành)
Mọi thứ đến và đi do nhân duyên. Thập nhị nhân duyên liệt kê mười hai nhân duyên để giải thích làm sao mà vô minh gây ra tuổi già, bệnh tật và cái chết, những cốt lõi của khổ đau. Thập Nhị Nhân Duyên cũng còn được gọi là duyên khởi hay duyên sinh (birth from law of causation, hay là dependent origination).
Mười hai nhân duyên bắt đầu từ vô minh và kết thúc với tuổi già và cái chết, với mười mắc xích khác ở giữa. Bát Nhã Tâm Kinh không liệt kê tất cả mười hai, mà chỉ nhắc đến mắc xích đầu tiên (vô minh) và mắc xích cuối cùng (tuổi già và cái chết) để chỉ toàn bộ chuỗi mười hai nhân duyên.
Mười hai nhân duyên là:
1) Vô minh: Ignorance.
2) Hành: Mental moving, mental formation
3) Thức: Consciousness.
4) Danh sắc: Name and Form.
5) Lục Nhập: Sáu ngõ vào qua sáu cơ quan mắt,tai mũi, lưỡi, thân, ý (six entrances)
6) Xúc: Contact
7) Thọ: Feeling, sensation.
8) Ái: Desire, craving
9) Thủ: Grasping, attachment
10) Hữu: Owning, possessing, existing.
11) Sanh: Birth.
12) Lão Tử: Old Age, (Illness) and Death.
Vô minh là nhân duyên đầu tiên.
Vô minh khiến tâm trí ta mất đi bản chất thanh tịnh chân thực của nó; vô minh khiến tâm trí ta vọng động; sự vọng động tâm trí (hành) là nhân duyên thứ hai.
Tâm vọng động tạo nên ý thức (thức), nhân duyên thứ ba.
Thức nhìn thế giới hình dáng và đặt tên cho các hình dáng, đó là nhân duyên thứ tư (danh sắc—tên và hình).
Thế giới danh sắc xâm nhập vào cơ thể và tâm trí chúng ta qua sáu lối vào (lục nhập), đó là nhân duyên thứ năm.
Lục nhập sinh ra tiếp xúc với cơ thể và tâm trí chúng ta; tiếp xúc (xúc) là nhân duyên thứ sáu.
Tiếp xúc mang đến cảm giác, cảm thọ (thọ), nhân duyên thứ bảy.
Cảm giác (thọ) khiến chúng ta sinh ham muốn (ái), nhân duyên thứ tám.
Ham muốn (ái) làm ta muốn nắm giữ (thủ), nhân duyên thứ chín.
Nắm giữ (thủ) mang đến chiếm hữu (hữu), nhân duyên thứ mười.
Ham muốn, nắm giữ và chiếm hữu (ái, thủ, hữu) được cho là những yếu tố mang nghiệp lực của luân hồi (the karmic force of samsara); khi chết, nghiệp lực luân hồi sẽ đưa chúng sanh trở về tái sinh, vì thế sau hữu là sinh, nhân duyên thứ mười một.
Và tất nhiên, sinh mang đến tuổi già, bệnh tật và cái chết, và tất cả mọi đau khổ, nhân duyên thứ mười hai.
Cách giải thích thông thường về Thập Nhị Nhân Duyên thường liên quan đến khái niệm luân hồi (samsara) và tái sinh (rebirth). Tuy nhiên, cũng có cách giải thích sinh-tâm-lý-học rằng ái dục, thủ đắc và chiếm hữu khiến chúng ta, trong mỗi giây phút hằng ngày, liên tục chết đi và tái sinh trong khổ đau tâm trí.
Vì thế, vô minh là nguyên nhân cốt lõi gây nên khổ đau. Vô minh khởi đầu chuỗi nhân duyên mà cuối cùng gây nên khổ đau. Nếu chúng ta xóa tan được vô minh, chúng ta sẽ xóa tan được tái sinh, già, chết và đau khổ.
Hits: 84
