Giáo Án Trường Bộ Kinh – Kinh Đại Viên Tịch Níp Bàn (mahàparinibbàna Sutta)

1.    Trau giồi tinh cần Ba Mươi Bảy Phẩm Trợ Đạo

Với Ba Mươi Bảy Pháp nhân sanh quả giác ngộ do chính đức Phật đã chứng ngộ và khéo giảng dạy cho Chư Tỳ Khưu Tăng, thì hội chúng phải khéo học hỏi, thực chứng, tu tập, và phát triển đầy đủ để truyền bá nếp sống Phạm Hạnh cao quý cho được trường tồn, vĩnh cửu vì lợi ích cho chúng sanh, vì hạnh phúc cho chúng sanh, vì lòng thương tưởng cho đời, vì lợi ích, vì hạnh phúc, vì an lạc cho Chư Thiên và Nhân Loại.

2.     Lời di huấn tối hậu của đức Phật

“Này chư tỳ khưu, đây là lời Ta nhắn nhủ với các người: Các Hành là vô thường. Hãy tinh tấn lên để tự giải thoát. Không bao lâu, Như Lai sẽ diệt độ. Sau ba tháng bắt đầu từ hôm nay, Như Lai sẽ diệt độ.” Và đức Thiện Thệ thốt lên bài kệ như sau:

“Ta đã già, dư mạng chẳng còn bao, 

Từ biệt các ngươi, Ta đi một mình. Tự mình làm sở y cho chính mình,

Hãy tinh tấn, chánh niệm, giữ giới luật, Nhiếp thúc ý chí, bảo hộ tự tâm.

Ai tinh tấn trong Pháp và Luật này, Sẽ diệt sanh tử, chấm dứt khổ đau.”

 Từ giã VESÀLI đi đến làng BHANDAGÀMA 

Tại nơi đây, đức Phật cho biết, “Chính vì không giác ngộ, không thông hiểu Tứ Thánh Đế, mà chúng ta phải lưu chuyển luân hồi lâu năm.”

“Chính vì không thấy như thật Tứ Thánh Đế, nên có sự luân chuyển lâu dài trong nhiều đời. Khi những sự thật này được nhận thức, nguyên nhân của một đời sống khác được trừ diệt. Khi Khổ Căn được đoạn trừ, sẽ không còn một đời sống khác nữa.”

Sau đó, đức Thiện Thệ thốt lên bài kệ như sau:

“Giới, Định, Tuệ và Giải Thoát vô thượng, GOTAMA danh xưng đã chứng ngộ.

Đấng Giác Ngộ giảng pháp chúng Tỳ Khưu, Đạo Sư diệt khổ, Pháp Nhãn Tịnh Lạc.”

Trong thời gian đức Phật ở tại BHANDAGÀMA, Ngài đã thuyết giảng Pháp Thoại cho chúng tỳ khưu về: “Giới, Định, Tuệ, Định cùng tu với Giới, Tuệ cùng tu với Định, Tâm cùng tu với Tuệ, giải thoát mọi Lậu Hoặc.” 

Từ BHANDAGÀMA đi đến HATTHIGÀMA, AMBAGÀMA, JAMBUGÀMA, BHOGANAGARA, và trú vào đền ÀNANDA

Đức Phật thuyết bốn Đại Giáo Pháp (MAHÀPADASA – Bốn điều tham chiếu lớn) cho Hội Chúng Tăng

1. Nếu có một vị tỳ khưu nói rằng: “Chính tự thân được nghe từ miệng đức Thế Tôn, tự thân lãnh thọ, như vậy là Pháp, như vậy là Luật, như vậy là lời dạy của vị Đạo Sư.”

Những lời ấy, không nên tán thán, chấp nhận, cũng không hủy báng bác bỏ. Phải thận trọng cân nhắc từng mỗi chữ, mỗi câu, cần phải nghiên  cứu học hỏi kỹ lưỡng, và đem so sánh với Kinh, đem đối chiếu với Luật.

Khi đem so sánh với Kinh Luật, nếu chúng không phù hợp, không tương ứng với Kinh Luật, thì có thể kết luận rằng đây, “Không phải là lời dạy của đức Thế Tôn, và vị tỳ khưu ấy đã thọ giáo sai lầm.” Khi đem so sánh với Kinh Luật, nếu chúng phù hợp, tương ứng với Kinh Luật thì có thể kết luận rằng đây, “Chính là lời dạy của đức Thế Tôn, và vị tỳ khưu ấy đã thọ giáo chân chánh.”

Đây là Đại Giáo Pháp thứ nhất, và chư tỳ khưu phải thọ trì.

2. Nếu có một vị tỳ khưu nói rằng: “Chính tự thân được nghe từ nơi Tăng Chúng, tự thân lãnh thọ, như vậy là Pháp, như vậy là Luật, như vậy là lời dạy của vị Đạo Sư.”

Những lời ấy, không nên tán thán, chấp nhận, mà cũng không hủy báng bác bỏ. Phải thận trọng cân nhắc từng mỗi chữ, mỗi câu, cần phải nghiên cứu học hỏi kỹ lưỡng, và đem so sánh với Kinh, đem đối chiếu với Luật.

Khi đem so sánh với Kinh Luật, nếu chúng không phù hợp, không tương ứng với Kinh Luật, thì có thể kết luận rằng đây, “không phải là lời dạy của đức Thế Tôn, và vị tỳ khưu ấy đã thọ giáo sai lầm.” Khi đem so sánh với Kinh Luật, nếu chúng phù hợp, tương ứng với Kinh Luật, thì có thể kết luận rằng đây, “chính là lời dạy của đức Thế Tôn, và vị tỳ khưu ấy đã thọ giáo chân chánh.”

Đây là Đại Giáo Pháp thứ hai, và chư tỳ khưu phải thọ trì.

3. Nếu có một vị tỳ khưu nói rằng: “Chính tự thân được nghe từ nhiều vị Trưởng Lão Tôn Túc, là những bậc đa văn quảng kiến, biết gìn giữ truyền thống, trì Pháp, trì Luật, trì Pháp yếu. Chính tự thân lãnh thọ từ những vị Trưởng Lão Tôn Túc đó, như vậy là Pháp, như vậy là Luật, như vậy là lời dạy của vị Đạo Sư.”

Những lời ấy, không nên tán thán, chấp nhận, mà cũng không hủy báng bác bỏ. Phải thận trọng cân nhắc từng mỗi chữ, mỗi câu, cần phải nghiên cứu học hỏi kỹ lưỡng, và đem so sánh với Kinh, đem đối chiếu với Luật.

Khi đem so sánh với Kinh Luật, nếu chúng không phù hợp, không tương ứng với Kinh Luật, thì có thể kết luận rằng đây, “Không phải là lời dạy của đức Thế Tôn, và vị tỳ khưu ấy đã thọ giáo sai lầm.” Khi đem so sánh với Kinh Luật, nếu chúng phù hợp, tương ứng với Kinh Luật, thì có thể kết luận rằng đây, “Chính là lời dạy của đức Thế Tôn, và vị tỳ khưu ấy  đã thọ giáo chân chánh.”

Đây là Đại Giáo Pháp thứ ba, và chư tỳ khưu phải thọ trì.

4. Nếu có một vị tỳ khưu nói rằng: “Chính tự thân được nghe từ nơi một vị Trưởng Lão Tôn Túc, là bậc đa văn quảng kiến, biết gìn giữ truyền thống, trì Pháp, trì Luật, trì Pháp yếu. Chính tự thân lãnh thọ từ vị Trưởng lão ấy, như vậy là Pháp, như vậy là Luật, như vậy là lời dạy của vị Đạo Sư.”

Những lời ấy, không nên tán thán, chấp nhận, mà cũng không hủy báng bác bỏ. Phải thận trọng cân nhắc từng mỗi chữ, mỗi câu, cần phải nghiên cứu học hỏi kỹ lưỡng, và đem so sánh với Kinh, đem đối chiếu với Luật.

Khi đem so sánh với Kinh Luật, nếu chúng không phù hợp, không tương ứng với Kinh Luật, thì có thể kết luận rằng đây, “Không phải là lời dạy của đức Thế Tôn, và vị tỳ khưu ấy đã thọ giáo sai lầm.” Khi đem so sánh với Kinh Luật, nếu chúng phù hợp, tương ứng với Kinh Luật thì có thể kết luận rằng đây, “Chính là lời dạy của đức Thế Tôn, và vị tỳ khưu ấy đã thọ giáo chân chánh.”

Đây là Đại Giáo Pháp thứ tư, và chư tỳ khưu phải thọ trì.

Trong thời gian đức Phật ở tại BHOGANAGARA, Ngài đã thuyết giảng Pháp Thoại cho chúng tỳ khưu về “Giới, Định, Tuệ, Định cùng tu với Giới, Tuệ cùng tu với Định, Tâm cùng tu với Tuệ, giải thoát mọi Lậu Hoặc.”

Từ BHOGANAGARA đi đến PÀVÀ

Khi đi đến PÀVÀ, đức Phật cùng Hội Chúng Tỳ Khưu trú tại vườn xoài của thợ rèn CUNDA. Và tại đây, CUNDA đã cung thỉnh đức Phật cùng chư Tăng về nhà thọ thực. Với tâm rất trong sạch, CUNDA đã cúng dường một món vật thực rất đặc biệt, có tên gọi là SÙKARA MADDAVE đến đức Phật, cùng với những món ăn thượng vị, loại cứng loại mềm.

Theo lời chỉ dạy của đức Phật, món ăn SÙKARA MADDAVE chỉ dâng duy nhất đến đức Phật mà thôi, còn dư sót (tàn thực), thì phải đem chôn vào một lỗ thật sâu dưới lòng đất bởi vì không có một ai, luôn đến Chư Thiên, Ma Giới, Phạm Thiên, có thể tiêu hóa món vật thực này.

Sau khi thọ thực xong, đức Phật lâm trọng bệnh, bệnh lỵ huyết, đau đớn cận kề tử vong. Đức Phật chánh niệm tỉnh giác, nhẫn nại chịu đựng cơn bệnh, và quyết định đi đến vườn KUSINÀRÀ.

Từ PÀVÀ đi đến KUSINÀRÀ

1.   Đại đức ÀNANDA dâng nước uống đến đức Phật

• Dừng lại bên đường, đức Phật ngồi dưới một gốc cây và bảo đại đức ÀNANDA đi tìm nước uống vì Ngài đang khát và muốn được uống nước.
• Với ba lần thỉnh cầu của đại đức ÀNANDA với đức Phật, là nên đi tới sông KAKUTTHÀ, cách không xa nơi đức Phật đang ngồi nghỉ, sẽ có nước trong sạch, thuần tịnh. Tuy nhiên, vì đức Phật đang thọ bệnh nặng và đang khát nước; do đó, quả thật rất khó khăn cho đại đức ÀNANDA tìm được nước uống trong một dòng sông cạn, nơi ấy năm trăm cổ xe bò vừa mới đi qua, vẫn còn đục cả nước.
• Nhưng thật kỳ diệu, thật hy hữu, nhờ vào Thần Túc và Uy Lực của đức Phật, khi đại đức ÀNANDA đưa bát vào múc nước, thì nước lại trở thành trong trẻo, sáng lặng, và không còn vẩn đục.

2.    Đức Phật tế độ PUKKUSA, và PUKKUSA phát tâm cúng dường y kim sắc đến đức Phật

Lúc bấy giờ, PUKKUSA thuộc dòng họ MALLÀ, đệ tử của ÀLÀRA KÀLÀMA, đang đi trên đường từ KUSINÀRÀ đến PÀVÀ.

PUKKUSA đã đến gần đức Phật và bày tỏ lòng thán phục của mình trước sự trầm tỉnh khác thường của đức Phật. Sau khi nghe đức Phật thuyết về sự thanh tịnh, không xao động của Ngài, PUKKUSA phát tâm tín thọ lời dạy và trọn đời quy ngưỡng vào Tam Bảo.

Kế tiếp, để bày tỏ lòng tôn kính với đức Phật, PUKKUSA xin dâng lên hai bộ y kim sắc vàng chói, và theo lời chỉ dạy của Ngài, PUKKUSA đã dâng một bộ y cho đức Phật, và một bộ y cho đại đức ÀNANDA.

3.        Kim thân của đức Phật phún tủa hào quang hai lần trong đời

Khi đại đức ÀNANDA mặc y kim sắc đặt ở trên thân của đức Phật, thì màu sắc sáng chói của y bị lu mờ đi. Đại Đức lấy làm ngạc nhiên khi thấy nước da của đức Phật sáng chói khác thường.

Đức Phật cho biết trong hai trường hợp màu da của Ngài trở nên sáng chói rực rỡ lạ thường, đó là:

1. Trong đêm đức Phật chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Giác.
2. Trong đêm đức Phật sắp diệt độ, viên tịch Vô Dư Y Níp Bàn.

Và đức Phật cho biết trong đêm ấy, vào lúc canh ba, Ngài sẽ tịch diệt tại UPAVATTANA ở KUSINÀRÀ trong khu rừng Long Thọ (SÀLA) của tiểu vương quốc MALLÀ.

4.        Đức Phật tắm lần cuối cùng tại dòng sông KAKUTTHÀ

Đức Phật cùng với đại chúng tỳ khưu đi đến con sông KAKUTTHÀ, xuống sông tắm, uống nước sông, rồi lội qua bờ bên kia, đi đến khu rừng xoài, và đức Phật muốn được nằm nghỉ vì đã quá mệt mỏi.

“Đức Phật tự đi đến con sông KAKUTTHÀ,

Con sông chảy trong sáng, mát lạnh và thanh tịnh. Vị Đạo Sư mỏi mệt, đi dần xuống mé sông,

Như Lai đấng Vô Thượng, ngự trị ở trên đời. Tắm xong, ước nước xong, lội qua bên kia sông, Bậc Đạo Sư đi trước, giữa tăng chúng tỳ khưu. Vừa đi vừa diễn giảng, Chánh Pháp thật vi diệu. Rồi bậc Đại Sĩ đến tại khu vực rừng xoài,

Cho gọi vị tỳ khưu, tên họ CUNDAKA: Hãy gấp tư áo lại, trải y cho Ta nằm.

Nghe dạy, CUNDAKA lập tức vâng lời dạy, Gấp tư và trải y một cách thật mau lẹ.

Bậc Đạo Sư nằm xuống, thân mình thật mệt mỏi, Tại đấy, CUNDAKA ngồi ngay phía trước mặt.”

5.        Hai bữa cơm vô cùng phước báu trong đời của đức Phật

Sau khi nằm nghỉ một chốc lát, đức Phật nói cho đại đức ÀNANDA được biết rằng, trong đời của Ngài có hai bữa cơm vô cùng phước báu, đó là:

1. Một bữa ăn trước khi đức Phật chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Giác.
2. Một bữa ăn của đức Phật trước khi diệt độ, viên tịch Vô Dư Y Níp Bàn

Hai bữa ăn này có đồng một quả báo, có đồng một dị thục quả, quả báo lớn hơn, lợi ích hơn các sự cúng dường ăn uống khác.

Đức Phật dạy bảo đại đức ÀNANDA cần phải làm tiêu tan sự hối hận của thợ rèn CUNDA, về bữa ăn cuối cùng, và đức Phật thọ bệnh lỵ huyết. Đây là bữa ăn có nhiều phước báu, và việc cúng dường của CUNDA sẽ có nhiều phước báu, đó là:

• Được hưởng tuổi thọ
• Được hưởng sắc đẹp
• Được hưởng sự an lạc
• Được hưởng danh thơm tiếng tốt
• Được hưởng thọ sanh Thiên Giới
• Được hưởng đầy đủ uy quyền
• Sau đó, đức Phật thốt lên một bài kệ cảm khái:

“Công đức người bố thí, Luôn luôn được tăng trưởng. Trừ được Tâm hận thù,

Không chất chứa, chế ngự. Kẻ chí thiện từ bỏ,

Mọi ác hạnh bất thiện. 

Diệt trừ Tham Sân Si,

Tâm giải thoát thanh tịnh.” 

Vượt qua bờ sông HIRANNAVATI đi đến UPAVATTANA ở KUSINÀRÀ trong khu rừng Long Thọ (SÀLA) của tiểu vương quốc MALLÀ 

• Đức Phật nằm an nghỉ giữa hai tàng cây Long Thọ, đầu hướng về phía Bắc, với hình dáng nằm của con sư tử, hai chân để lên nhau, chánh niệm, và tỉnh giác.
• Nhìn những bông hoa Long Thọ trổ hoa trái mùa, những thiên hoa MANDÀRAVA từ trên hư không rơi xuống cùng khắp và tung vãi trên kim thân của đức Phật để cúng dường Ngài. Bột trời chiên đàn từ trên hư không rơi xuống, gieo khắp, và tung vãi trên kim thân của đức Phật. Những tiếng nhạc từ Thiên Giới trổi dậy để cúng dường Ngài. Đức Phật dạy đại đức ÀNANDA nên biết rằng: “Như vậy không thực là tôn kính, kính cẩn, sùng bái, và làm vẻ vang Như ”
• Chỉ có người đệ tử nào (trong Tứ Chúng) thành tựu Chánh Pháp và Tùy Pháp, sống chân chánh trong Chánh Pháp, và hành trì đúng Chánh Pháp thì người đệ tử ấy đúng thực là tôn trọng, kính cẩn, sùng bái, làm vẻ vang đức Phật, và cúng dường đức Phật với sự cúng dường tối thượng.

Đức Phật dạy đại đức ÀNANDA nên làm những việc nên làm sau khi Ngài  đã viên tịch